Merkez Bankası BaÅŸkanı Erdem BaÅŸçı, ekonomik verilerde Temmuz ayı ile birlikte bir miktar yavaÅŸlama görüldüÄŸünü belirterek, ''Yurt dışında hava uçuÅŸa müsait deÄŸil. Yüzde 8, yüzde 9 gibi büyüme oranlarını bu yıl veya 2013 yılında Çin dahil dünyada kolay kolay hiç bir ülke saÄŸlayamaz. Dolasıyla Türkiye'nin geçen 2 sene olduÄŸu gibi yüzde 8, yüzde 9 oranlarında büyümesi mümkün deÄŸil. O yüzden piste indik hala niye bekletiyorsunuz diye soruyorsunuz. Tamam, kemerleri çözelim bavullarımızı da alalım. Ondan sonra karayoluyla yolumuza devam edelim'' dedi.
BaÅŸçı, Merkez Bankası'nın görevinin gaza basmak olmadığını, emniyetli bir ÅŸekilde seyahati sürdürmeye çalışacaklarını bildirdi.
Erdem BaÅŸçı, Ekonomi Muhabirleri DerneÄŸi'nin (EMD) düzenlediÄŸi sohbet toplantısında, küresel ekonomi ve Türkiye'ye yansımalarını içeren yaptığı sunumun ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Bir gazetecinin, ''Son birkaç haftadır sanayicilerce medya üzerinden eleÅŸtiriliyorsunuz. 'Neden faizler düÅŸürülmüyor, ekonomi kritik bir noktaya geliyor' deniliyor. Siz bunu nasıl yorumluyorsunuz'' ÅŸeklindeki soru üzerine BaÅŸçı, Temmuz ayına kadar çok olumsuz sinyal almadıklarını, ancak Temmuz ayına iliÅŸkin verilerin biraz zayıfladığını, çeklerle ilgili bir miktar bozulmanın kendilerinin de dikkatini çektiÄŸini söyledi.
BaÅŸçı, bunda birkaç faktörün etkili olduÄŸunu anlatarak, ''Bir tanesi Borçlar Kanunu'nda kiÅŸisel kefaletle ilgili eÅŸin rızasının aranması yürürlüÄŸe girmiÅŸti. Ona bankacılık sistemi bir anda adapte olamadı. Biraz vakte ihtiyaçları oldu. Ä°lk hafta ödenmeyen çeklerde sıçrama oldu. Ondan sonra kademeli bir ÅŸekilde bu düzeldi. Ama Temmuz ayı verisi önceki ayların biraz üzerinde. O bir gösterge ama bu bir miktar yavaÅŸlamaya da iÅŸaret ediyor olabilir. Gerek sanayi üretiminde gerek diÄŸer faaliyetlerde Ramazan ayının da etkisi olabilir'' diye konuÅŸtu.
''Ä°hracat verilerinde de bir miktar yavaÅŸlama oldu''
Ä°hracat verilerinde de bir miktar yavaÅŸlama olduÄŸunu, bunun geçici mi, kalıcı mı olduÄŸu konusunda net bir ÅŸey söyleyemediÄŸini ifade eden BaÅŸçı, yapılan eleÅŸtirilerin daha ziyade Temmuz ayı ile baÄŸlantılı olabileceÄŸini kaydetti.
BaÅŸçı, rezerv opsiyon katsayılarının kademeli bir ÅŸekilde artırılırken, faiz koridorunun da dikkatli bir ÅŸekilde aÅŸağı doÄŸru çekileceÄŸini belirterek, kredilerin fiyatlamasının da buna uyum saÄŸlayacağını anlattı. BaÅŸçı, ''Dolasıyla biz Merkez Bankası olarak aslında Temmuz'un başından itibaren ayağımızı frenden yavaÅŸ yavaÅŸ çekmeye baÅŸladık. Ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini hızla Temmuz başından itibaren aÅŸağı çektik. Ä°kinci etapta kredilerin de yavaÅŸ yavaÅŸ maliyetlerinin aÅŸağı doÄŸru gelmesini saÄŸlayacağız. Kredi faizlerinin aÅŸağı gelmesine izin vermemiz gerekir'' ÅŸeklinde deÄŸerlendirmede bulundu. BaÅŸçı, bunun döviz kurları üzerinde olumsuz bir etkisi olmasını beklemediklerini de ifade etti.
''Temmuzdaki yavaÅŸlama geçici olabilir''
Ekonomide Temmuz ayındaki yavaÅŸlamanın geçici olabileceÄŸini vurgulayan BaÅŸçı, AÄŸustosa iliÅŸkin sinyallerin biraz daha olumlu olduÄŸunu, ihracat tarafının fena gitmediÄŸini, iç talep konusunda da bekleyip görmek gerektiÄŸini söyledi. BaÅŸçı, bayram sonrası bir canlanma ihtimali olduÄŸunu, onun için 'Merkez Bankası devreye girsin' noktasına henüz gelmediklerini bildirdi.
BaÅŸçı, ÅŸu anda odaklarında finansal istikrar olduÄŸunu, finansal istikrar yönünde pekiÅŸtirici, Türkiye'nin risk primini daha da düÅŸürücü adımlar atmaya çalıştıklarını, ekonomik aktivite konusunda o kadar karamsar olmadıklarını, ılımlı bir büyümenin devam edeceÄŸini vurguladı.
BaÅŸçı, fiyat istikrarı konusunda da bir kaygılarının bulunmadığını, orada da emtia fiyatlarına dikkat edilmesi gerektiÄŸini söyledi.
Edirne'de yaptığı konuÅŸmada ''biz yumuÅŸak iniÅŸi tamamladık'' ifadesine yer verdiÄŸini hatırlatan BaÅŸçı, ''Dolasıyla o tarihten bu yana biz zaten ekonomiyi soÄŸutma çabası içinde deÄŸiliz, daha nötr bir ÅŸekilde hareket ediyoruz. Bundan sonra aÅŸağı yönlü riskler varsa yurt dışından gelir. Bu noktada da Merkez Bankası olarak tedbir almamız gerekirse alırız'' dedi.
BaÅŸçı, yüzde 4 büyüme hedefiyle ilgili olarak da yurt dışı kaynaklı aÅŸağı yönlü risklerin bulunduÄŸuna dikkati çekti. Fiyat istikrarının saÄŸlanması durumunda Türkiye'nin uzun vadeli büyümesine en önemli katkıyı yapmış olacaklarını anlatan BaÅŸçı, unutulmaması gereken diÄŸer unsurun da finansal istikrar olduÄŸunu belirtti.
''ManÅŸet enflasyon öngörülen ÅŸekilde düÅŸecek''
Erdem BaÅŸçı, akaryakıt fiyatlarındaki artışla ilgili olarak da bütün emtiaların aynı anda artmadığını, gıda ve enerji kalemlerinin artarken metallerin düÅŸtüÄŸünü söyledi. O yüzden çekirdek enflasyonun öngörülenden daha hızlı düÅŸebileceÄŸini ama enerji ve gıda tarafında yukarı yönlü risklerin söz konusu olduÄŸunu, bunların birbirini dengelediÄŸini düÅŸündüklerini vurguladı. Enflasyonla ilgili beklentilerini koruduklarını anlatan BaÅŸçı, ''Dolayısıyla çekirdek enflasyon göstergeleri özellikle gıda ve enerjiyi dışlayan I endeksi var. Buradaki düÅŸüÅŸ daha hızlı olacak ama manÅŸet enflasyon öngörülen ÅŸekilde düÅŸecek'' dedi.
''Yurt dışında hava müsait deÄŸil''
BaÅŸçı, reel sektördeki yavaÅŸlamanın hangi noktaya gelmesi halinde Merkez Bankası'nın harekete geçebileceÄŸi ÅŸeklindeki soru üzerine de ÅŸunları söyledi:
''Yurt dışında hava uçuÅŸa müsait deÄŸil. Yüzde 8, yüzde 9 gibi büyüme oranlarını bu yıl veya 2013 yılında dünyada kolay kolay hiç bir ülke saÄŸlayamaz, Çin de dahil buna. Dolasıyla Türkiye'nin geçen 2 sene olduÄŸu gibi yüzde 8, yüzde 9 oranlarında büyümesi mümkün deÄŸil. O yüzden 'piste indik hala niye bekletiyorsunuz-' diye soruyorsunuz. Tamam, kemerleri çözelim bavullarımızı da alalım. Ondan sonra karayoluyla yolumuza devam edelim desem iyi olur mu- Karayoluyla devam edelim, uçmayalım gelecek sene. UçuÅŸ için pek elveriÅŸli hava ÅŸartları yok. Havada yakalanan ülkeler zaten birer birer tehlikeli noktalarda olabiliyorlar, iniÅŸte zorlanıyorlar.''
Merkez Bankasının görevinin gaza basmak olmadığını ifade eden BaÅŸçı, ÅŸöyle devam etti:
''Emniyetli bir ÅŸekilde seyahati sürdürmeye çalışacağız. Bayramda Ä°zmir'e gittik. Yollarımız çok güzel, konforlu. Ä°nsanın süratli gidesi geliyor ama ortalama hız belirleyen detektörler koymuÅŸlar. Merkez Bankası biraz daha ihtiyatlı. Gidelim ama saÄŸlıklı gidelim, ileride sorun olmasın. Merkez Bankası'nın görevi gaza basmak deÄŸil. Gaza basacak çok istekli var. Özel sektör özellikle çok istekli, bu iyi bir ÅŸey. Biz daha dikkatli olmalarını söyleyelim.''
''Çok ani ve sert bir Lehman benzeri ÅŸok olursa Türkiye'nin yapabilecekleri oldukça fazla''
Erdem BaÅŸçı, çok ani ve sert bir Lehman benzeri ÅŸok olursa Türkiye'nin yapabileceklerinin oldukça fazla olduÄŸunu belirterek, ''Türkiye'nin hareket alanı pek çok geliÅŸmiÅŸ ve geliÅŸmekte olan ülkeden daha fazla'' dedi.
Kıdem tazminatı fonu oluÅŸturulmasına fiyat istikrarı ve finansal istikrar açısından nasıl baktığının sorulması üzerine BaÅŸçı, Merkez Bankası baÅŸkanı olarak deÄŸil iktisatçı olarak buna cevap verebileceÄŸini ifade ederek, Türkiye'deki mevcut sistemin dünyadaki en iyi sistem olmadığını, geliÅŸtirilebileceÄŸini söyledi. Bu konuda herkesin durumunu daha iyileÅŸtirebilecek bir reformun yapılabileceÄŸini anlatan BaÅŸçı, bunun için belirli noktada uzlaşılması gerektiÄŸini kaydetti.
BaÅŸçı, bütçede bozulma veya sapma olup olmadığına iliÅŸkin soruya da genel vergi gelirlerinde öngörülen bir azalma görüldüÄŸünü, personel giderlerinde artış olduÄŸunu ancak yılın kalan kısmında ne olacağının izlenmesi gerektiÄŸini vurguladı. Bütçe konusunda çok acele edilmemesi gerektiÄŸine iÅŸaret eden BaÅŸçı, ''Maliye Bakanlığı adına konuÅŸmayım ama vergi gelirlerinin toplanmasında bir gecikme oldu. Mali tatil nedeniyle bir kaç ay sarktı. AÄŸustos sonu, Eylül sonunu bekleyip vergi gelirleri nasıl gerçekleÅŸecek bakmak lazım'' dedi.
Orta Vadeli Program (OVP) çalışmalarının önemine dikkati çeken BaÅŸçı, burada bu tür konuların daha iyi irdeleneceÄŸini ve bir güncelleme yapılacağını söyledi. Kamunun ekonomide çok önemli rolü ve fonksiyonunun bulunduÄŸunu ifade eden BaÅŸçı, altyapı yatırımlarına ihtiyaç olduÄŸunu ancak risk primi unsurunun da akılda tutulması gerektiÄŸini söyledi.
BaÅŸçı, bir baÅŸka soru üzerine, tüketici kredilerindeki artış hızının son derece makul seviyelerde devam ettiÄŸini belirterek, ''Oradaki sorunu çözdük diyebiliriz'' dedi.
Erdem BaÅŸçı, Avro Bölgesi'nin dağılma ihtimaline iliÅŸkin soruyu yanıtlarken de Avro Bölgesi'nin dağılmasının getireceÄŸi maliyetlerin oldukça yüksek olabileceÄŸine iÅŸaret ederek, ÅŸöyle konuÅŸtu:
''Burada çözüm 2 maddeden geçiyor. Birincisi likidite desteÄŸinin netleÅŸmesi, Avrupa Merkez Bankası'nın teknik detayları açıklaması ve her bir ülkenin bütçe dengelerini tesis etmek için adımlar atması. Mali disiplin büyümeyi destekleyici olabilir. Risk primi denilen sıkıntının ortadan kalkmasıyla hızlı bir ÅŸekilde tekrar toparlanma baÅŸlayabilir. Yunanistan için bile bu böyle. Orada bile ÅŸaşırtıcı derecede bir iyileÅŸme görülebilir.''
Lehman benzeri ÅŸok ihtimali
BaÅŸçı, ister bu yıl ister 2013 yılı için olsun Lehman benzeri bir büyük ÅŸok ihtimalini daha düÅŸük gördüklerini belirterek, ÅŸöyle devam etti:
''O zamanki akut bir problemdi çok sert ve ani ÅŸekilde gelmiÅŸti. Åžu anda devam eden kronik bir problem. Büyüme üzerindeki aÅŸağı yönlü riskler dediÄŸimiz olay da kronik, yavaÅŸ yavaÅŸ geliyor. Neden çok ani ve sert bir ÅŸok ihtimalini daha düÅŸük görüyoruz- Çünkü merkez bankaları devrede. Her an harekete geçmeye hazır. Bu tür bir ÅŸokun yaÅŸanmasına izin vermezler diye düÅŸünüyoruz. Böyle bir ÅŸok gerçekleÅŸirse ne yaparız onunla ilgili Türkiye'nin hareket alanı pek çok geliÅŸmiÅŸ ve geliÅŸmekte olan ülkeden daha fazla. Yani çok ani ve sert bir Lehman benzeri ÅŸok olursa yapabileceklerimiz oldukça fazla. Politika hareket alanımız var ve hala daha geliÅŸtirmeye devam ediyoruz.''
