2012'nin ilk yedi ayında piyasalarda korkulan olmadı. Geçen yıl aÄŸustos ayında hız kazanan para çıkışlarıyla Ä°MKB'de endeks 70 bin puan seviyelerinden 48 bin puana kadar oldukça sert bir düÅŸüÅŸ gerçekleÅŸtirmiÅŸti.
ABD Doları ise Türk Lirası karşısında o dönem hızlı bir yükseliÅŸ kaydederek 1,90 TL seviyelerini görmüÅŸtü. Endeks dolar bazında 51 bin 150 puan seviyesinden yüzde 50 civarında net bir kayıpla 27 bin seviyelerinin altına gelmiÅŸti. 2011 Kasım ayından sonra yabancı yatırımcılar Avrupa krizinin derinleÅŸtiÄŸi sırada ilginç biçimde Ä°MKB'ye ve tahvil piyasalarına ilgi gösterdiler. Ä°MKB'de hemen her ay düzenli bir ÅŸekilde net alıcı pozisyonuna geçen yabancı yatırımcılar seçici olsalar da (bir baÅŸka deyiÅŸle borsanın çok az bir bölümünü oluÅŸturan hisselerde etkinlik gösterseler de) endeksi yukarıda tutmayı baÅŸardılar.
Yabancı yatırımcılar, 385 ÅŸirketin iÅŸlem gördüÄŸü Ä°stanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (Ä°MKB) 20 kadar hissede yoÄŸunlaÅŸmalarına raÄŸmen endeks üzerinde oldukça etkili oldular. Kim ne derse desin Ä°MKB'nin geliÅŸimine baktığımızda gerek kazandırma potansiyeli bakımından gerekse derinlik açısından ilk 30 ya da ilk 50 hissenin önemli bir oranda yatırımcısına kazanç getirdiÄŸi, diÄŸer bölümdeki hisselerde ise yine sektörel açıdan saÄŸlam ve elit hisseler uzun vadeli tutulduÄŸunda yatırımcılarını üzmediler. Ancak büyük çoÄŸunluÄŸa baktığımızda, zaman zaman sert yükseliÅŸler kaydetmelerine raÄŸmen asla istikrarlı bir seyir izlemedikleri ya da borsa kültürüne sahip olmayan sahipleri tarafından bir nakit elde etme alanı olarak görüldüler.
Sonuç olarak uzun vadede yatırımcıların Borsa'da ciddi bir kazanç elde etmeleri her zaman mümkün. Bunun ÅŸartı Blue chip (saÄŸlam ve büyük) hisselere uygun zamanda girerek uygun zamanı beklemek. Åžu an için bu hisselerde yatırım yaparak uzun vadede büyük paralar kazanılabilir mi? sorusuna ise oldukça zor ÅŸeklinde cevap verebilirim. Ama günümüzde kurumsal ve büyük hedefleri ve vizyonu olan bazı ÅŸirketlerin kârlı alanda yatırımlara odaklandıkları ancak yüksek kârlara daha uzun vadede ulaÅŸacakları ve zaman zaman yatırımcıların sabrını zorlayacakları da bir gerçek.
Borsalarda en kolay ve yüksek getiri zamanları genelde çok hızlı bir ÅŸekilde sebepsiz bir ÅŸokla yaÅŸanan kayıpların ardından yapılan alımlar oldu. En son örneÄŸi 2008-2009 yıllarında ABD borsalarında gördük. Bu dönemde yaÅŸanan büyük çöküÅŸte kelepir hale gelen hisse fiyatları iki yıl içinde 4-5 kat seviyelerine ulaÅŸtılar.
Ä°MKB endeksinin rekor seviyeye ulaÅŸtığı 2010 yılı sonundan itibaren dolar bazında ciddi kayıplara uÄŸrasa da lira bazında halen çok ucuz olmadığı, fiyatların genelde yukarı gitmekte zorlandığı gibi aÅŸağı baskıya maruz kaldığı görülüyor. Açıkçası borsa yükseliyor gözüküyor ama yerli yatırımcıların ağırlıkta olduÄŸu hisselere henüz etkisi yok. Bu nedenle 2012 yılı ilk üç ayı hariç oldukça sakin ve seçici bir hareketle biraz da yorgun bir biçimde hareket ediyor. Yatırım yapılacak hisse sayısı ise beklentiler göz önüne alındığında oldukça az.
Son görünümüne baktığımızda ise Suriye'deki geliÅŸmelerin Türkiye'ye olan etkisinin biraz daha artabileceÄŸi kuÅŸkularına raÄŸmen yabancı yatırımcı bunu görmezden geliyor. Endeks 64 bin puandan hem de yabancı borsaların düÅŸtüÄŸü cuma günü yine yukarı tepki verdi. Piyasalar önümüzdeki haftanın ilk günü açıklanacak ve aÅŸağı yönlü beklenen cari açık verisini ve sonrasında hafta içinde Merkez Bankası'nın kararını bekleyecek. Cari açığın düÅŸüÅŸ eÄŸiliminde olmasına karşılık son aylarda enerji baÅŸta olmak üzere yükseliÅŸe geçen emtia fiyatlarının önümüzdeki aylarda sorun olabileceÄŸini düÅŸünüyorum.
Petrol ve altını, yükselen gıda fiyatları tetikliyor
2012 yılı piyasalar açısından geçmiÅŸ yıllara oranla daha yatay ve sakin geçiyor. Altın fiyatları için önceki yıllarda kimsenin tahmin bile edemediÄŸi 1900 dolar zirvesi görülmüÅŸken ÅŸu an 1620 dolar seviyesinde ve dar marjlar içinde hareket edilmesine raÄŸmen kimse 2000-2500 doları görecek diyemiyor.
Daha doÄŸrusu yabancı yatırım bankaları önceki yıllarda bu seviyeleri telaffuz ettiler ancak ÅŸu an böylesi bir tahminde bulunmaktan kaçınıyorlar. Ons 1550-1630 dolar sınırları içinde aylardır sıkışmış durumda. Fizikî talep sınırlanmış, fiyatların daha düÅŸmesi stratejisini ya da yeni parasal geniÅŸleme sinyalini beklemekte. Åžu anki koÅŸullarda fiyatların yükseliÅŸi küresel kuraklık sebebiyle artmaya baÅŸlayan gıda ağırlıklı emtia fiyatlarını gözlemleyen bir hava hakim. Aynı ÅŸekilde önceki aylarda hepimizi umutlandıran petrolde fiyatların 88 dolara kadar gerilemesinin ardından, onun da emtia fiyatlarından olumsuz etkilendiÄŸi görülüyor.
Cuma günü itibarıyla fiyatlar 113 doları aÅŸtı bile. Gerek altın gerekse petrol fiyatlarında yön ÅŸimdilik yukarı gösterse de AB ikinci çeyrek büyüme beklentileri ve küresel anlamda ekonomilerin hâlâ kendini toparlayamayacak kadar yorgun düÅŸmeleri fiyatlardaki yükseliÅŸin geçici olduÄŸuna iÅŸaret ediyor. Altın ons fiyatı 1630-1642 seviyelerine kadar yükselse de daha fazla bir artış ÅŸimdilik zor. 1642 doları aÅŸması durumunda ise elbette 1700 dolarlar görülecektir. Ancak öncelikle 1629-1630 dolardan geri gelme olasılığı oldukça yüksek. Petrolde ise 113 dolar oldukça kritik seviye. Bu noktanın aşılması zor ama kırılırsa hızlı bir ÅŸekilde 120 dolara kadar tırmanabilir. Geri çekilmelerde 109 dolar görülebilir.
Selim Işıklar/Zaman
