Alıcısına elektrik faturası ödetmemek için 40 proje harekete geçti
‘Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik’e ilişkin esaslar 2 hafta önce belirlendi; ev ve fabrikalar, elektrik üretip fazlasını devlete satmak için harekete geçti. Türkiye’nin ilk yerli rüzgar türbini üreticisi Soyutwind, 1 haftada 26 sanayi şirketinden talep aldı, 40 konut projesiyle görüşmelere başladı. Sitelerde ‘toplu alım’ fırsatı sunan yeni yönetmeliğe göre, 100 daireli bir site, ortak alacağı 1 adet rüzgar türbinine daire başına 7 bin dolar ödeyerek 20 yıl elektrik faturası ödememe imkanına sahip olacak.
Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Kanunu’nun 2005 yılında yürürlüğe girmesiyle gündeme gelen ‘lisanssız’ yani konut ve sanayi alanında 500 kw’a kadar enerji üreterek fazlasını devlete satmaya olanak veren ‘Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik’, 2 hafta önce usül ve esasların belirlenmesiyle kesin olarak yürürlüğe girdi. Bu gelişme, hem sanayi şirketlerini hem de konut projeleri yürüten inşaat şirketlerini “Elektriği kendimiz nasıl üretiriz?” arayışına yöneltti. Türkiye’nin ilk ve tek yerli rüzgar türbini üreticisi SoyutWind’in Genel Müdürü Serhat Ay, “1 haftada 26 sanayi şirketinden talep aldık. 23’ü İstanbul’da olmak üzere İzmir, Bodrum ve Marmaris’te de toplam 40 konut projesiyle de görüşüyoruz” açıklamasını yaptı.
Temmuz 2011’de çıkan yönetmelikle ilgili yeni esasların, sitelere ‘toplu rüzgar türbini alımı’ imkanı getirdiğine dikkat çeken Ay, “Saatte 500 kw’lik kapasite, bir evin tüm elektrik ihtiyacını karşılıyor. Örneğin 100 daireli bir site için 1 adet 500 kw/saat kapasiteli türbin yeterli oluyor. 500 kW’lık bir türbinin anahtar teslimi maliyeti 700 bin dolarla 750 bin dolar arasında değişiyor. 100 daireli bir sitede daire başına böylece 7 bin dolar sadece bir defaya mahsus olarak ödeniyor” diye konuştu. Ay, 20 yıl ekonomik ömrü olan sistemin kendini 4-5 yılda amorti ettiğini kaydetti.
Önce bağlantı izni şart
Rüzgar türbini kurulmasını isteyen bir site yönetiminin atması gereken ilk adımın ilgili sitenin sisteme ‘bağlantı izni’ almak için bölgedeki enerji dağıtım firmasına bir dilekçe yazması olduğunu anlatan Ay, “Dağıtım firması bu dilekçeyi TEDAŞ’a sunacak ve Bakanlık 1 ay içinde durumu inceleyerek bağlantı noktası için en uygun trafo merkezini belirleyecek” dedi. Sanayi tesisleri için de aynı yolun izlendiğini belirten Ay, “Şebekeyi engellememesi için trafo kapasitelerinin yüzde 30’una kadar yenilenebilir enerji bağlantısı verilebiliyor. Bu kapasite dolduğunda türbin isteyen site ya da şirket, izin için sıraya giriyor ya da başka bir trafo için anlaşmayı bekliyor” diye konuştu.
Üretilen enerjinin fazlası devlete nasıl satılacak?
- Lisanssız elektrik üretiminde üst sınır 500 kW. Bu kapasitenin üzerinde elektrik gideri olan site, fabrika ya da turizm tesisleri ihtiyaçlarının kalan kısmını şehir şebekesinden karşılayabilecek. İhtiyacından fazlasını ise devlete satarak gelir elde edecek.
- Konutlar veya sanayi tesisleri, rüzgar türbiniyle elde ettikleri elektriği, ‘bankaya para yatırır’ gibi şebekede kendileri için ayrılan havuza verecek. 1 ay boyunca da oraya yatırdığı yani ürettiği elektriği çekecek.
- Ay sonunda dağıtım firması, sistemle ilgili özel sayaca bakarak mahsuplaşacak. Kişiler ürettiklerinden fazlasını kullanmışlarsa, şebekeden çektikleri elektriğin bedelini dağıtım şirketine ödeyecek.
- Eğer üretilenden daha az elektrik kullanılmışsa, o fazla elektriğin bedelini dağıtım şirketi, kişi ya da kurumların hesabına yatıracak. Böylece üretilen enerjinin fazlası devlete satılmış olacak.
- Yönetmelikte yerli rüzgar türbini kullanımı teşvik ediliyor. Üretilen fazla enerji, eğer rüzgar türbini ‘yerliyse’, devlete yüzde 50 daha yüksek fiyattan, 11 cent/kW’ten satılacak.
Çanakkale, Gelibolu, Balıkesir, Bandırma, Bursa, İskenderun, Çatalca, Silivri, Tekirdağ, Edirne, İzmir, Aydın, Manisa ve Kahramanmaraş, rüzgar potansiyeli açısından ilk sıralarda yer alıyor. Rüzgar türbiniyle ilgili olarak ise Kalkınma Bankası ve Şekerbank’ın 10 yıla varan kredileri mevcut. Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansmanı Programı da (TURSEFF) bu alanda düşük maliyetli kredi veriyor.
Lisanslı üreticiler de pazara girebilir
Türkiye’nin ilk ve tek yerli rüzgar türbini üreticisi SoyutWind, 12 yıldır Ankara Temelli’de bulunan fabrikasında 1, 3, 5, 10, 20, 30, 50, 100, 200, 250 ve 500 kW’lık rüzgar türbinleri üretiyor. 15 bin metrekare kapalı, 120 bin metrekare açık alana sahip fabrika yılda 80 MW’lik türbin üretme kapasitesine sahip. Şirket komple rüzgar türbini, kule, kanat ve makine dairesi imalatı gerçekleştiriyor. Soyutwind olarak Türkiye’de bu alanda en yüksek kapasiteyle üretim ve kurulum yapan şirket olduklarını belirten Serhat Ay, “Biz Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler projeleri kapsamında Afrika gibi elektriğin gitmediği yerler için rüzgar türbini ürettik. Şu anda 30-50 kilowatlık türbinler kuran 4-5 firma var. 2-3 yıl içinde oluşacak yeni pazar, bu alanda da yeni firmaların çoğalmasına neden olacak. 500 kilowatt üstü lisanslı üretici şirketler de bu pazara girebilir” diye konuştu.
Türbinler evlerin yanına konulmayabilir
Kanatlarıyla 75 metre yüksekliğinde, yani 25-30 katlı bir bina kadar büyük olan rüzgar türbinlerinin sitenin yanına ya da yakınına konulması gerekli görülmüyor. Türbinlerin, ilgili bölge dağıtım şirketi sınırları içerisinde olması yeterli. Örneğin, Kozyatağı’nda bir projede, türbinler için dağıtım şirketinin sınırlarını aşmadığı için Poyrazköy seçilebiliyor.
Nihal Yuvacan/Vatan
