Cari açık artan enerji fiyatlarının etkisiyle Ocak’ta 5 milyar 998 milyon dolarla beklentileri aştı. Cari açığın 4 milyar dolara gerilemesini bekleyen Ekonomi Bakanı Çağlayan, “Ezber bozacak” tahmininde bulunmuştu.
Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı cari açık, 2012’ye de hızlı başlangıç yaptı. Cari açık Ocak’ta geçen yılın aynı dönemine göre sadece 25 milyon dolar azalarak 5 milyar 998 milyon dolarla hükümetin ve piyasa beklentilerinin üzerinde seyretti.
Ekonomi Bakanı Çağlayan, cari açığın Ocak ayında 4 milyar dolar civarında çıkmasını beklediğini belirterek, “Ezber bozan bir cari açıkla karşı karşıya kalacağız” tahmininde bulunmuştu. Ekonomistler arasında yapılan anketlerde de cari açık beklentisi 5.4-5.5 milyar dolar arasında çıkmıştı. Cari açık Ocak 2011’de 6 milyar 23 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.
Cari açığın öngörülerden fazla çıkmasında enerji fiyatlarının yüksek seyretmesi ve ekonomideki yavaşlamanın beklendiği kadar hızlı olmaması etkili oldu. Ocak 2011’de 2.8 milyar dolar olan enerji dışı cari açığın 1.9 milyar dolara kadar gerilemesi, kabaran enerji faturasını gözler önüne serdi.
Sıcak para 834 milyon $
Analistler açıktaki düşüş hızının yeterli olmadığına dikkat çekerek, “Petrol ve enerji ithalatına bağımlı olan Türkiye ekonomisi, Ortadoğu kaynaklı endişelerle daha da yükselme ihtimali bulunan fiyatlardan olumsuz etkilenebilir” uyarısında bulundu.
Yıllıklandırılmış kümülatif verilere göre ise Ekim 2011’de 79 milyar dolara yaklaşarak tepe noktasını gören cari açıkta düşüş trendi devam etse de iyileşme Ocak’ta neredeyse durdu. Ekim 2011’de 78.64 milyar dolar, Kasım 2011’de 78.13 milyar dolar, Aralık 2011’de 77.16 milyar dolar olan kümülatif açık Ocak 2012’de sadece çok sınırlı bir düşüşle 77.13 milyar dolara geriledi. Ocak’ta net hata noksan kalemi 834 milyon dolar oldu.
Citi: Petrol fiyatlarının insafına kaldı
Citi tarafından yayımlanan araştırma notunda artan enerji fiyatlarıyla birlikte Türkiye’nin kabaran faturasına dikkat çekildi. Raporda şu tespitler yapıldı: “Bu yıl gerçekleşmesi beklenen olası yavaşlamanın, Ocak ayı sanayi üretiminde muhtemelen birkaç geçici etkiden kaynaklı görülen düşüş kadar hızlı olma olasılığı çok da fazla değil. Bunun yanında yüksek petrol fiyatları ve Merkez Bankası’nın daha sıkı bir para politikası uygulamasının ihtimalinin düşük olması dış dengelenmeye ilişkin zorlu koşullara işaret ediyor. Cari açığın GSYH’ye oranının yüzde 8’in belirgin bir şekilde üzerinde kalması projeksiyonu ile birlikte Türk varlıklarının küresel risk iştahının ve petrol fiyatlarının insafına kalacağını düşünüyoruz.”
Merkez’i hayal kırıklığına uğratabilir
BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ, “Ekonomideki yavaşlamaya rağmen cari açıkta çok yavaş ve kademeli bir iyileşme beklerken, bu hız birçok analisti, yatırımcıyı ve hatta belki de Merkez Bankası’nı hayal kırıklığına uğratabilir” dedi ve ekledi: “Yükselen petrol fiyatlarının ve görece güçlü ekonomik aktivitenin, dengelenmenin hızını yavaşlattığını düşünüyoruz.”
Çağlayan: 1 milyar $’ı petrolden
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, cari açıkta gerilemenin devam ettiğini ancak enerji fiyatlarındaki artışın bu düşüşü sınırlandırdığını söyledi. Cari açığın Aralık 2011’e göre yüzde 9 oranında azaldığını ifade eden Çağlayan, Aralık 2011’de 6 milyar 565 milyon dolar olan cari açığın 567 milyon dolar düşerek 5 milyar 998 milyon dolar düzeyinde gerçekleştiğini belirtti. Cari açığın Aralık 2011’e göre 567 milyon dolar azalmasında, mal ithalatının 3 milyar dolar azalmış olmasının etkisinin büyük olduğunu ifade eden Çağlayan, bu çerçevede tüketim malları içinde motorlu kara taşıtları ithalatının yüzde 21, binek araçları ithalatının yüzde 36 oranında azalmasının önemli olduğunu kaydetti.
Cari açık rakamlarının beklentilerin üzerinde gerçekleşmesinin temel nedenlerinden birisinin enerji fiyatlarındaki artış olduğunu belirten Çağlayan, şunları kaydetti: ”Ocak ayında ihracat ile ithalat arasındaki farkın 1 milyar dolarlık kısmı petrol fiyatlarındaki artıştan kaynaklanıyor. Petrol fiyatlarında mevcut artış eğiliminin devam etmesi durumunda 2011 yılında 54.1 milyar dolar olan enerji ithalatı, 2012’de 65 milyar dolara ulaşabilecek, bu da cari açık rakamına ekstra 10-11 milyar dolar ilave katkı anlamına geliyor.”
