BaÅŸbakan ErdoÄŸan'ın 'Ä°ktidarı kaybetmek pahasına bunu yapacağız' diyerek tanımladığı 'Afet DönüÅŸüm Yasası' Meclis'ten geçti. Ä°zlenecek stratejiyi Çevre ve Åžehircilik Bakanı Bayraktar açıkladı: Ä°lk etapta hedefte 6 milyon konut var. Önce ev sahibine 'Sen yık' denecek. Yıkmazsa da kaçış yok. Devlet düzenleyici olacak, fiyatlar aÅŸağıya çekilecek. Yani tam da halk ekmek modelinde olduÄŸu gibi...
TBMM Genel Kurulu'nda önceki gece, hepimizin geleceÄŸini yakından ilgilendiren tarihi bir kanun kabul edildi. Herkes, Türkiye Kupası finaline kilitlenmiÅŸti, Çevre ve Åžehircilik Bakanı ErdoÄŸan Bayraktar ilerleyen saatlerde adeta devrim niteliÄŸindeki düzenlemelere yol açacak kanunla ilgili tebrikleri kabul ediyordu. BaÅŸta Ä°stanbul olmak üzere depreme hazırlığın en önemli ayağı olan çürük binaların yıkılması, çarpık kentleÅŸmenin önlenmesi ve konut stokunun yenilenmesi için en önemli yasal dayanak hazırlanmıştı.
BaÅŸbakan Tayyip ErdoÄŸan'ın, Van depreminden sonra 'Ne pahasına olursa olsun, iktidarımıza bile mal olsa bunu yapacağız' diyerek tanımladığı kentsel dönüÅŸüm için düÄŸmeye basılıyordu.
Bakan Bayraktar'ı aradım ve 'Bundan sonra neler olacak, nasıl bir yol haritası izleyeceksiniz?' diye sordum.
Telefonda bir saat, kentsel dönüÅŸüm planlamasını konuÅŸtuk. Ä°lkeleri ortaya koydu, sistemin ana hatlarını ve sonuçlarını anlattı.
'Milli bir politika' izlenecek. Åžehirler yeniden yapılandırılacak. Öncelik Ä°stanbul ve Ä°zmir'de... Ä°lk etapta hedefte 6 milyon konut var. Önce ev sahibine 'Sen yık' denecek. Yıkmazsa da kaçış yok. Devlet düzenleyici olacak, fiyatlar aÅŸağıya çekilecek. Yani tam da halk ekmek modelinde olduÄŸu gibi...
Telefonu kapattığımızda saatler gece yarısına varmıştı. İşte birinci yetkili ağızdan 6 milyon konutla ilgili yapılacaklar...
- İşe nereden başlayacaksınız?
Ä°stanbul ve Ä°zmir'den. Kaybedecek hiç vaktimiz yok. Ä°ki büyük ilimiz, deprem riski altında. Ä°stanbul malum. Ä°zmir bizim için çok önemli. Hem deprem riski büyük, hem de konut stoku berbat. Oradan yola çıkarak, Sakarya, Bolu, Kütahya, Simav, Bursa, Van'a kadar gideceÄŸiz. Belediye ayrımı, parti ayrımı yapmayacağız. Hangi belediye (hazırız) derse hemen iÅŸe koyulacağız.
DEPREMDEN ÖNCE BÄ°Z YIKALIM
- Nasıl bir model uygulanacak?
Hemen binaların ve ÅŸehirlerin röntgeni çekiliyor. Skalamız 6.5 büyüklüÄŸünde bir deprem. Buna dayanamayacak binalar yıkılacak. Önce vatandaÅŸa (bu bina sakat) diyeceÄŸiz ve kendisinin yıkmasını isteyeceÄŸiz. Her türlü desteÄŸi vermeye hazırız. VatandaÅŸ kendisi dönüÅŸtürebilir. Belli bir süre tanıyacağız.
- Vatandaş kendisi yıkmazsa...
O zaman biz devreye gireceÄŸiz. Üçte iki istiyorsa ve üçte bir kalıyorsa bunu yapacağız. Burada da üçte iki, kalan biri satın alabilir. Yoksa biz satın alabiliriz. Farklı modellemeler olacak. Kredi verilebilir, hasılat paylaşımlı, kat karşılığı vs. gibi sistemlerle finansmanı devlet saÄŸlayacak.
- Gerekli kaynak hazır mı?
Bugünden yarına bitecek bir proje deÄŸil. Ä°lk etapta 2B'den gelecek 5 milyar TL, eski hesapla 5 katrilyon lira kullanacağız. Bu, can suyu. Sonra sistem kendisini döndürmeye baÅŸlayacak. Tıpkı TOKÄ° modeli gibi olacak... Binalar dönüÅŸürken kira yardımı da dahil her türlü kolaylığı saÄŸlayacağız. VatandaÅŸ odaklı ve eksenli bir proje yürüteceÄŸiz.
- Amacınız nedir? Hangi zamanlamayla bu hedefe ulaşacaksınız?
Can ve mal güvenliÄŸini saÄŸlamak. Bir deprem olursa ülke çok zarar görür. Deprem yıkmadan biz yıkalım. Deprem vurduÄŸunda binalar boÅŸ olsun ya da yenilenmiÅŸ olsun.
- Binaların kalitesiyle ilgili endişeler var...
Olmasın. Çevre dostu, yeÅŸil binalar, akıllı binalar yapacağız. Enerji tasarrufunu bütün projelerde öncelikle ele alacağız. Bunu önemsiyoruz.
- 'Parti ayrımı olmaz' dediniz, CHP'li belediyelere de öncelik tanıyacak mısınız gerçekten?
Asla olmayacak. Hangi belediye hazırlığını yaparsa ve 'Gelin' derse koÅŸacağız. Ä°zmir'de bunu göreceksiniz. Ä°stanbul'da CHP'li ilçe belediyelerinde de...
Yetki valilerde olacak
- Ä°stanbul'un özel durumu var...
Evet öyle. Ekonominin can damarı. Ve deprem gelecek. Kaçınılmaz. Yarın da olabilir, 20 yıl sonra da. Zaman kaybedemeyiz. Can kaybını telafi edemeyiz. Ülke ekonomisi de yüzde 5, yüzde 10 arasında küçülür. Göze alamayız. Ä°stanbul'u yıkacağız. Yıkıp yeniden yapacağız. Acilen baÅŸlıyoruz.
- Zor bir iÅŸ... BaÅŸarabilecek misiniz?
Milli bir anlayışla hareket edeceğiz. Başaracağız. Brezilya ve Meksika bunu yapamadı, biz yapacağız. TOKİ'de başardık. Dua aldık. Burada da dua alacağız.
- Zaman planlamasını nasıl yaptınız?
Önce iki yıllık bir planlama... Sonra 5, 10 ve 20 yıllık dörtlü bir takvim iÅŸleyecek.
- Kaç konut söz konusu?
Türkiye'de toplam 20 milyon konut stoku var. Bunun 5 milyonu son 9 yılda yapıldı. Onlar saÄŸlam. Altı milyona yakın konut riskli. ÇoÄŸunluÄŸunu gene özel sektör yapacak.
- Devlet konut yapacak mı?
Özel sektörün uygulamalarına, paralel biz düzenleyici gibi davranacağız. Fiyatları aÅŸağıya çekmek üzere hareket edeceÄŸiz. Halk ekmek modeli gibi. DüÅŸük maliyetle, düÅŸük fiyata ama kaliteli olacak. Tıpkı TOKÄ°'de olduÄŸu gibi.
- Binaları yıkarken zorluk çıkacaktır...
Yasal dayanağımız saÄŸlam. VatandaÅŸ için bunu göze alıyoruz. Bu kez yetkiyi valiliklere verdik. Bu, önemli. Yıkımda belediyeler yetkili olunca zorluk çıkıyor. Hem siyasi bakabiliyorlar hem de polis-jandarma valiye baÄŸlı olunca daha etkili olacak.
- Bu projeye istihdam artırıcı yatırım gözüyle de bakıyorsunuz...
Evet öyle ama onunla sınırlı deÄŸil. Ekonomiyi canlandıracak. Ä°nÅŸaat sektörü lokomotif. On yıl boyunca ekonomik canlılık yaratacak. Bu arada ÅŸehirleri de yapılandırmış olacağız.
Bakanın açıklamaları böyle. Kanunla ilgili kimi endiÅŸeler de mevcut, eleÅŸtiriler de... Sektörden bu yönde bazı dilekler de var. Bu hassas konuya yarından itibaren devam edeceÄŸiz.
'Oy verirmiÅŸ vermezmiÅŸ dinlemeyeceÄŸiz'
BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan, 27 Ekim 2011 tarihinde, GeniÅŸletilmiÅŸ Ä°l BaÅŸkanları Toplantısı'nda yaptığı konuÅŸmada Van depremine atıfta bulunmuÅŸ, yaÅŸanan büyük acılara ve çürük yapılara dikkat çekmiÅŸti. ErdoÄŸan, ÅŸu ifadeleri kullanmıştı: Kaçak yapı ve gecekondulara iliÅŸkin yetkiyi tamamen Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı'na vereceÄŸiz. Bu tür binalarını yıkmayanlara sormadan kamulaÅŸtırmayı yapıp biz yıkacağız.
Bedeli ne olursa olsun. Oy verirmiÅŸ vermezmiÅŸ, biz bunu dinlemeyeceÄŸiz.
Bu tabloları defaatle yaÅŸamaktansa iktidarı kaybetmek çok daha hayırlıdır.
Ä°smail Kahraman/AkÅŸam
