Harcamaları kontrol altına almak ve riskleri azaltmak amacıyla kredi kartlarına getirilmesi planlanan 'tek limit' uygulamasının detayları belli oldu. Kartların limit miktarı, gelir ve mal varlığına göre tespit edilecek.
Åžirketlerde olduÄŸu gibi kredi kartı sahiplerinin de 'reyting'i ölçülecek. Borcuna sadık olana verilecek yüksek not, kart limitinin artmasını saÄŸlayacak. Çalışmalar hakkında Zaman'a bilgi veren Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) BaÅŸkanı Tevfik Bilgin, bankaların da görüÅŸlerini alacaklarını söyledi. Düzenleme için kanunî deÄŸiÅŸiklik gerektiÄŸine iÅŸaret eden Bilgin, "Kart limitlerindeki yükseklik, harcama alışkanlıklarında problem oluÅŸturuyor. Kartı kartla çevirmekten tutun da, aylık geliri bin lira olanın cebinde 20 bin lira limitli 4-5 kart bulunuyor. VatandaÅŸ adeta cebinde bomba taşıyor." dedi.
BDDK BaÅŸkanı Bilgin, kredi kartında atılacak en önemli adımlardan birinin limit olduÄŸunu belirterek, her kart sahibinin tek limiti olacağını söyledi. Buna göre kiÅŸinin limiti, gelirinin en fazla iki-üç katı olabilecek. Kart sayısı ne olursa olsun, ÅŸahıslar belirlenen limit kadar harcama yapabilecek. Kredi kartına yönelik deÄŸerlendirmelerinde haklı olmaktan bıktığını ifade eden Tevfik Bilgin'e göre, üç- beÅŸ yıl sonraki mesele ÅŸimdiden tedbir alınarak büyümeden çözülebilecek. Risk santralizasyonu (kredi izleme sistemi) ile vatandaÅŸa reyting verileceÄŸini açıklayan Bilgin, "Belki herkese bir kriterin üç katı limit olacak. Bir de reytinge göre derecelendirme yapılacak. ÖrneÄŸin A reytingi olana beÅŸ kat limit gibi. Bu konuyu da bankalarla paylaşıp kanunî sürecin tamamlanması gerekiyor. Sonuçta biz çalışmamızı hazırlayacağız. Hükümet ve Meclis takdir ederse olur. Ancak ileride 'iyi ki yapılmış' denecektir." ifadelerini kullandı. Bazı bankaların telefonda dahi limit artırımına gidebildiÄŸine dikkat çeken Bilgin, düzenleme yasalaÅŸmadan finans kuruluÅŸlarının limit artırıp uyanıklık yapma gibi bir yaklaşım içerisine girmelerini kabul etmeyeceklerini ifade etti.
Vatandaşın gelirine göre limit belirlenmesinin, üç-beÅŸ kartı olanların ayarlama yapmasına yol açacağını ifade eden BDDK BaÅŸkanı, mantıklı olanın iki kart kullanmak olduÄŸu görüÅŸünde. Türkiye ortalamasının kiÅŸi başı iki kart olduÄŸuna iÅŸaret eden Tevfik Bilgin, "Ancak bazılarının beÅŸ, bazılarının da on kartı var. Akıllı kullanılırsa kredi kartı iyi. Bazen hem bankalar hem de tüketiciler irrasyonel davranabiliyorlar." ÅŸeklinde konuÅŸtu. Türkiye'de ek kartlarla birlikte yaklaşık 50 milyon kredi kartı bulunuyor. KiÅŸi olarak bakıldığında ise 18 milyon kiÅŸinin kredi kartı var. Ek kart düÅŸüldüÄŸünde kiÅŸi başına iki kart düÅŸüyor. Toplam kredilerde takibe düÅŸme oranı yüzde 2,9. Kredi kartlarında ise bu oran yüzde 6,1. Parasal büyüklük açısından bakıldığında kredi kartlarında takibe düÅŸen miktar 3,5 milyar lira. Takipteki bireysel krediler ise 6,7 milyar lira. Toplam kredi kartı büyüklüÄŸü 53,8 milyar lira. Kredi kartı ile yapılan alışveriÅŸler, sektördeki krediler arasında üçüncü sırada yer alıyor. Birinci sırada 85 milyar lira ile ihtiyaç kredileri, ikinci sırada ise 73 milyar lira ile konut kredileri yer alıyor.
Ziraat kamuda kalsın, Halkbank ve Vakıfbank özelleÅŸsin
Tevfik Bilgin, Türk bankacılık sektörünün küresel krizde önemli bir sınav verdiÄŸini ifade etti. Ziraat Bankası'nın Türkiye için önemli olduÄŸu vurgulayan Bilgin, birçok faaliyetin bu banka aracılığıyla yapıldığına iÅŸaret etti. Bilgin, kriz döneminde Ziraat ve diÄŸer milli bankaların öneminin daha iyi algılandığını kaydetti. Vakıfbank ve Halkbank'ta özelleÅŸtirmenin mantıklı olabileceÄŸini dile getiren Bilgin, "Ziraat kamuda kalsın. Tekel olmasın ancak önemli bir banka. Bazen bazı ÅŸeyleri devlet kendi malı olan bir bankayla yapmak isteyebilir. Ziraat önemli bir fonksiyon üstlenebilir." dedi. Fransa'ya iliÅŸkin olarak hükümetin aldığı kararları dikkatli izlediklerini ifade eden Bilgin, hükümetin aldığı kararlara uyumlu hareket edeceklerini, ancak sektörün hassasiyetini de dikkate alacaklarını kaydetti. Bilgin, Yunanistan'a, Türk bankalarının pazar görmedikleri için soÄŸuk yaklaÅŸtıklarını belirterek "Bankalar kâr görse aya giderler." deÄŸerlendirmesi yaptı.
Bankacılık bahçemiz yemyeÅŸil, girmek isteyen 300 milyon dolar verir
Bankacılığın patronu Tevfik Bilgin, sektördeki banka sayısını 48,5 olarak görüyor. Ä°ki ay önce Lübnanlı Bank Audi'ye sıfırdan bankacılık lisansı verildiÄŸine iÅŸaret eden Bilgin, hiçbir zaman 'lisans vermiyoruz' demediklerini söyledi. Bank Audi'ye kuruluÅŸ izni verildiÄŸini ifade eden Bilgin, "Dokuz ay içinde gerekli sermayeyi (300 milyon dolar) getirir, personel ve teknolojik altyapısı tamamlanırsa arkadaÅŸlarımız bakar. Sonuca göre kurula gelir, faaliyet izni deÄŸerlendirilir." diye konuÅŸtu.
Son beÅŸ-altı yıldır banka almak isteyenlere 'Bir banka almak istiyorsanız gidin alın. Ancak yeni bir banka kuracaksanız, yemyeÅŸil bahçeye giriyorsanız bir giriÅŸ bedeli var.' denildiÄŸini belirten Bilgin, 300 milyon dolarlık ödenmiÅŸ sermaye ÅŸartının yüksek olmadığını kaydetti. YeÅŸillerle donanmış etrafı düzgün bahçeye, her 300 milyon doları getirenin de giremeyeceÄŸini vurgulayan Bilgin, "Bileti alıp gireceksin, ancak bahçenin düzenini de bozmayacaksın." uyarısında bulundu. Bilgin, Lübnanlı Bank Audi'nin Osmanlı topraklarında Ziraat'ten önce kurulan bir banka olduÄŸunu kaydetti. Sıfırdan lisans baÅŸvurusu bulunmadığını açıklayan Bilgin, iyi niyetli yaklaşımlara açık olduklarını kaydetti. GeçmiÅŸte verilen ret kararları konusunda ise BDDK BaÅŸkanı'nın içi rahat.
Hatice teyzeyi düÅŸünüp öyle imza atıyorum
BDDK BaÅŸkanı Tevfik Bilgin Konya'da bir aÅŸevinden, sakat olan çocuÄŸu için yemek alan Hatice Fidanboy'un yüzündeki sevinç ifadesinin yer aldığı fotoÄŸrafı altı yıldır masasının çekmecesinde tutuyor. AÅŸevine gelmiÅŸ yemek bekleyen nine fotoÄŸrafını bir dergide gördüÄŸünü belirten Bilgin, "Bu fotoÄŸraf beni çok etkiledi. Hatice teyze, aÅŸevinden her gün sakat çocuÄŸuna yemek götürüyor ve onunla geçiniyorlar. Ben de bir karar alırken bunu göz önünde bulundurdum. Bir karara imza atarken Hatice teyzeleri Ahmet amcaları düÅŸündüm." dedi.
Sekiz yıl 23 gündür (23 Aralık 2011 itibarıyla) görev yaptığını belirten Bilgin, ÅŸafak saymadığını söyledi. "Bu iÅŸe 36 yaşımda baÅŸladım, belki yanlışlıklarımız olmuÅŸtur." diyen Bilgin, göreve baÅŸladığında gazetelerde çıkan haberleri saklamış. "Erken göreve geldiÄŸime yönelik haber yapanlar ÅŸimdi piÅŸman olmuÅŸtur." diyen Bilgin, görev süresinin biteceÄŸi 7 Nisan sonrası için herhangi bir planı olmadığını söyledi.
Turhan Bozkurt/Zaman
