TÜÄ°K’in verilerine göre Türkiye dış talebin etkisiyle büyüyor. Ä°ç talep ise durdu duracak. Vatandaşın tüketim harcamalarında artış yok, yatırımlar yavaÅŸlıyor. Böyle giderse Türkiye’nin yüzde 4’lük büyüme hedefini tutturması zorlaşıyor.
Türkiye Ä°statistik Kurumu’nun (TÜÄ°K) açıklamasına göre 2012’nin birinci çeyreÄŸinde Türkiye’nin gayri safi yurtiçi hasılası (GSYH) bir önceki yılın eÅŸdönemine göre sabit fiyatlarla yüzde 3.2 büyüdü. Bu, 2011’in ilk çeyreÄŸindeki yüzde 8.5’lik büyümeye göre hayli düÅŸük bir tempoyu gösterse de piyasa çevrelerindeki yüzde 2.8’lik beklentinin biraz üzerinde bir orana denk geliyor.
Ä°lk çeyrekteki büyümede ana etken dış talep oldu. Dış talep büyümeye 4.5 puanlık katkı yaptı. Ä°ç talebin katkısı ise sıfıra yakın oldu.
Sonuçları Reuters’a yorumlayan EFG Ä°stanbul BaÅŸekonomisti Haluk Bürümcekçi’ye göre, stoklar büyümeyi sert bir ÅŸekildi aÅŸağı çekti. Bu da üreticilerin yavaÅŸlama sürecinde stokları eritmeyi tercih ettiklerini ve ileride üretime geçebileceklerini gösteriyor ve yumuÅŸak iniÅŸin olduÄŸunu gösteren “iyi bir ÅŸey”.
Buna karşılık yüzde 3.2’nin, 2009’un dördüncü çeyreÄŸinden bu yana devam eden on çeyreklik “kesintisiz büyüme döneminin en düÅŸük oranı” olduÄŸuna dikkat çeken Ä°stanbul Sanayi Odası BaÅŸkanı Tanıl Küçük, “hane halkı tüketim harcamalarının hiç artmaması, toplam sabit sermaye yatırım harcamalarındaki artışın da yüzde 1.6 ile sınırlı kalmasının iç talepteki durgunluÄŸu açıkça ortaya koyduÄŸunu” vurguladı.
BahçeÅŸehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal AraÅŸtırmalar Merkezi’nin (BETAM) analizine göre ise tüketimde düÅŸüÅŸ devam ediyor. 2011’in son çeyreÄŸinde yüzde 1.5 oranında düÅŸen tüketim harcamaları 2012 ilk çeyreÄŸinde binde 7 daha azaldı. Geçen yılın 1. ve 2. çeyreklerinde yüzde 40’lara varan yatırım harcamaları da azalıyor. Rakamlar iç talepte beklenenden daha sert bir frenin gerçekleÅŸtiÄŸini, buna karşılık net ihracattaki artışların büyümeyi ilk çeyrekte yüzde 4 seviyesine çıkarmakta yeterli olamadığını gösteriyor.
Türkiye’nin yıl sonunda hedeflediÄŸi yüzde 4’lük büyümeyi baÅŸarabilmesi için yılın geri kalanında çeyreklik bazda yüzde 1 puanın üzerinde bir büyümeyi gerçekleÅŸtirmesi gerekecek. Oysa iç talepteki daralmanın devam etmesi ve net ihracatın katkısının 3. ve 4. çeyreklerde sınırlı kalması büyümenin yüzde 3 düzeyinin bile altında kalmasına neden olabilecek.
Bakanlara göre bu gidiÅŸ saÄŸlıklı
TÜÄ°K’in büyüme verilerine iliÅŸkin yazılı bir açıklama yapan Devlet Bakanı ve BaÅŸbakan Yardımcısı Ali Babacan, Türkiye ekonomisinin son 10 çeyrektir aralıksız olarak büyümeye devam ettiÄŸini belirterek küresel kriz ortamında Türkiye ekonomisinde elde edilen bu tip olumlu geliÅŸmelerde para ve maliye politikaları ile makro ihtiyati tedbirlerin birbirini tamamlayıcı ve destekleyici ÅŸekilde uygulanmasının önemli bir rol oynadığını söyledi.
Maliye Bakanı Mehmet ÅžimÅŸek, “Avrupa pazarındaki daralmayla birlikte stoklar hızlı bir ÅŸekilde eridi, ama iÅŸin özü itibarıyla yüzde 3.2’lik rakam bu küresel ÅŸartlarda iyi. Kompozisyonu da saÄŸlıklı. Ä°hracattan kaynaklanan bir büyüme söz konusu” dedi.
Ekonomi Bakanı Zafer ÇaÄŸlayan da, “3.2 büyüme ilk çeyrek için benim beklentim dahilinde idi. 2012 yılının ilk altı ayında ihracatımızın gösterdiÄŸi performans bunun kanıtı. Ä°hracatın büyüme üzerindeki pozitif etkisini çok net bir ÅŸekilde görmeye baÅŸladık” diye konuÅŸtu.
