Türkiye, kardeÅŸ ülke Azerbaycan'la Åžahdeniz 2'den çıkarılacak doÄŸalgazla ilgili tarihî bir iÅŸbirliÄŸine gidiyor. Toplamda 7 milyar dolarlık yatırım yapılacak olan Trans Anadolu DoÄŸalgaz Boru Hattı Projesi 6 yılda hayata geçirilecek ve ilk etapta 16 milyar metreküp doÄŸalgaz Türkiye ve Avrupa'ya taşınacak. Proje ile bölgenin ekonomik kalkınması ve enerji güvenliÄŸi de hedefleniyor.
Türkiye ile Azerbaycan arasında enerjide dev bir iÅŸbirliÄŸi daha hayata geçiyor. Dünyanın sayılı doÄŸalgaz sahalarından olan Åžahdeniz 2'den çıkarılan doÄŸalgazı Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaÅŸtıracak olan Trans Anadolu DoÄŸalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP) hükümetlerarası anlaÅŸması BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan ile Azerbaycan CumhurbaÅŸkanı Ä°lham Aliyev ÅŸahitliÄŸinde imzalandı. 7 milyar dolarlık yatırımla 6 yılda hayata geçecek projenin 2018'de tamamlanması öngörülüyor.
Ä°lk aÅŸamada Azeri gazının Gürcistan'dan geçip Türkiye'ye satılmasını ve taşınmasını öngörüyor. Ä°mza töreninin ardından soruları cevaplandıran BaÅŸbakan ErdoÄŸan, TANAP projesi kapsamında hedef doÄŸalgazın 50 milyar metreküpe kadar gidebileceÄŸini söylerken, "Bugün 6 milyar metreküp, ama daha sonra buradan 10 milyar metreküp doÄŸalgaz alabileceÄŸiz. Daha sonraki yıllarda, ne kadar ihtiyacımız olursa, Aliyev gardaşım verebiliriz dedi. Sıkıntı yok." sözlerine yer verdi.
Azerbaycan ile Türkiye'nin güçlü kardeÅŸlik ve akrabalık baÄŸlarına sahip iki ayrı devlet olduÄŸunu hatırlatan ErdoÄŸan, "Yakın bir zamanda imzaladığımız anlaÅŸmalarla, kardeÅŸ ülke vasfımıza stratejik bir nitelik de ekleyerek, iliÅŸkilerimizi en ileri boyuta taşıdık. Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol ve Bakü-Tiflis-Erzurum doÄŸalgaz boru hatları enerji iÅŸbirliÄŸimiz kapsamında baÅŸarıyla hayata geçirilmiÅŸ ve önemi küresel düzeyde tescil edilmiÅŸ olan iki tarihi projedir." dedi.
ErdoÄŸan, Hazar Havzası ve Orta Asya doÄŸalgazının Türkiye üzerinden alternatif güzergâhlardan Avrupa'ya sevkini öngören Güney Gaz Koridoru projelerini, enerji arz güvenliÄŸini saÄŸlamak ve Avrupa'nın enerji arz güvenliÄŸine katkıda bulunmak amacıyla güçlü bir ÅŸekilde desteklediklerini söyledi. Bu çerçevede kaynak ve güzergâh çeÅŸitlendirmesine büyük önem verildiÄŸini aktaran BaÅŸbakan ErdoÄŸan, TANAP projesinin Azeri gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya transit taşınmasına imkân tanıyacağı çok önemli bir proje olduÄŸunu kaydetti.
Azerbaycan'ın Türkiye'nin enerji güvenliÄŸine kendi enerji güvenliÄŸi gibi baktığını belirten Azerbaycan CumhurbaÅŸkanı Ä°lham Aliyev, "Bizim çıkarlar, niyetler ve politikalarımız da birdir. Türkiye-Azerbaycan iliÅŸkileri bugün en yüksek zirvede. Bu iliÅŸkiler gittikçe güçleniyor ve derinleÅŸiyor. Ä°ki ülkenin beraber yürüttüÄŸü iÅŸbirlikleri ve gerçekleÅŸtirdiÄŸi projeler, iki ülkeyi birleÅŸtiriyor. Bu kardeÅŸlik projelerinin gerçekleÅŸmesine kolaylık saÄŸlıyor." dedi.
Söz konusu projenin sadece Türkiye-Azerbaycan projesi olduÄŸunu dile getiren Ä°lham Aliyev, projeyi kendi güç, para ve teknik imkanlarıyla yürüteceklerini kaydetti. Projenin gerçekleÅŸmesi sonucunda Türkiye'ye daha fazla gaz sevk edeceklerini belirten Azerbaycan CumhurbaÅŸkanı, ÅŸunları söyledi: "Türkiye üzerinden Avrupa'nın enerji arzını karşılayacağız. Azerbaycan'ın gaz kaynakları çok yüksek. Åžahdeniz yatağı 1,2 trilyon metreküp gaz potansiyeline sahip. DiÄŸer kaynaklarda onaylanan miktar ise 2,6 milyon metreküp. Türkiye ile Petkim'de de büyük bir projenin temelini attık. Ä°ki büyük projeye koyulacak toplam sermaye 15-20 milyar doları bulacak. Dostluk kardeÅŸlik olmasa bu büyük sermayeleri konuÅŸamazdık. TANAP projesine gelince; bu projenin iki ülke üzerine götürerek zamanında yani 5 yıl içinde gerçekleÅŸmesini bekliyorum."
'Türkiye'ye gelen en büyük sanayi yatırımı olacak'
Azerbaycan Devlet Petrol Åžirketi (SOCAR) BaÅŸkanı Rövnag Abdullayev, Azerbaycan-Türkiye iliÅŸkilerine yeni bir ivme kazandıran en önemli projelerden birinin TANAP olduÄŸunu söyledi. TANAP ile birlikte SOCAR olarak Türkiye'ye yapacakları yatırım miktarının 17 milyar dolara ulaÅŸacağını belirten Abdullayev, böylece Türkiye sanayisine yatırım yapan en büyük ülkenin Azerbaycan, en büyük ÅŸirketin de SOCAR olacağını dile getirdi.
TANAP projesi, öngörülen 7 milyar dolarlık yatırımla hayata geçecek. TANAP projesi kapsamında, Türkiye'nin BOTAÅž ve TPAO ile beraber bu konsorsiyum içerisindeki hissesi yüzde 20 olacak. Projenin yüzde 80'lik hissesi SOCAR'a ait olacak.
TANAP boru hattı, Azeri gazının Gürcistan'dan geçip Türkiye üzerinden satılmasını ve iletilmesini öngörüyor. Åžahdeniz 2 Konsorsiyumu'nun 16 milyar metreküplük gazının, 6 milyar metreküplük kısmı Türkiye'ye satılacak, 10 milyar metreküplük kısmı da Avrupa'ya teslim edilecek.
Proje için öngörülen 4 aÅŸamanın ilki 2018'de ilk gaz akışıyla gerçekleÅŸecek. 2020'de yıllık 16 milyar m³ olacak kapasitenin, 2023'te 23'e, 2026'da ise 31 milyar metreküp/yıl seviyesine kadar ulaÅŸması hedefleniyor.
GiriÅŸ noktası Türkiye sınırı Türkgözü giriÅŸi olan 56 inçlik hattın, Avrupa'ya çıkış noktaları Yunanistan ve/veya Bulgaristan sınırları, Türkiye içi çıkış noktaları ise EskiÅŸehir ve Trakya bölgesi olacak.
