Ünlü, rahmetli ve Nobel'li iktisatçı Paul Samuelson ekonomik analiz ve tahminlerinde en büyük hayal kırıklığını Arjantin yüzünden yaÅŸadığını açıklamıştı. Arjantin'in Avrupa'dan beyaz ve eÄŸitimli insan göçü almasına kanarak, Latin Amerika'da en iyi duruma gelecek ekonominin Arjantin olacağını düÅŸünmüÅŸtü. Arjantin geçmiÅŸte Kanada ile eÅŸ düzeyde kiÅŸi başına gelir sahibi idi ama sonraları sürüden ayrıldı, borca boÄŸulmaya ve popülist diktatörlere teslim olmaya baÅŸladı.

BaÅŸkentte örfi idare komutanı bir subayken  diktatörlüÄŸe yükselen ve ülkeyi 1943 darbesinden 1973 yılına kadar yöneten ve tanıştığı hayat kadını Eva Duarte ile evlenen, Mussolini'nin talebesi Juan Peron adlı ulusalcı popülist diktatöre prim veren ve geceleri sokakta pelerinle dolaşıp  yemek dağıtan 'Evita'yı da melek mertebesine' yükselten ülke, sonuçta ekonomisi periÅŸan hale gelmiÅŸti. Arjantinin ulusal sporu, futbol deÄŸil 'milliyetçi popülizm' olmuÅŸtu. 1991 yılında Arjantin paranın deÄŸerini korumak ve dev enflasyonu önlemek için Merkez Bankası'nı kapatıp, eski Peronist ve yeni 'reformcu' BaÅŸkan Carlos Menem ve iktisatçı D.Cavallo yönetiminde Para Kurulu denen sabit kur sistemine dayalı ekonomik stabilizasyon yaklaşımına geçmek zorunda kaldı.

 Arjantin bugünkü Yunanistan gibi, 2001 yılına kadar kemer sıkmaya dayanabildi ve hiper enflasyonu ve faizleri düÅŸüren, iÅŸsizliÄŸi azaltan reformlardan ve para kurulundan vazgeçildi, Peronizm hortladı. Arjantin çoÄŸu Ä°spanyol finans kurumlarına olan 50 milyar dolar özel borcunu ve IMF'ye geri ödemeleri ödemedi, kalan 30 milyar dolarlık borcun da, ya mahkemeleri devam ediyor, belki hiç ödenmeyecek ve bir kısım borç da çok düÅŸük faiz ve uzun vadeye baÄŸlandı. Sonuçta fatura geldi, ülke parası hızla devalüe oldu ve Arjantin uluslararası kredi piyasalarından tamamen dışlandı. Bu kaosta 2003 yılında  Nestor ve Christina Kirchner adlı pragmatik ve popülist Peronist  bir çift  iÅŸbaşına geldi. Koca Nestor 2010 yılında kanserden öldükten sonra da baÅŸkanlık karısı Christina'ya miras kaldı.

Global krizde iç talep canlı tutularak Arjantin'in büyüme sayıları yüzde 7 düzeyine çıkmıştı ve iÅŸsizlik de yüzde 6 oranına düÅŸmüÅŸtü. Ama bu çok yanıltıcı bir resimdi. Devalüasyon Arjantin'de emeÄŸi çok ucuz hale getirmiÅŸti ama prodüktivite çok düÅŸmüÅŸtü. Böylece devalüasyonun etkisi çok kısa süreli kaldı ve rekabet gücünde kalıcılık olamadı. Ülke yeniden yüksek enflasyon yaÅŸarken ve sadece artan iç talep ile ayakta kalırken, vatandaşın tasarrufları da artan kurla yok olmuÅŸtu. Kocası iki yıl evvel  ölünce iÅŸleri yönetemeyen Christina nakit sıkıntısına girince de,  yeniden ve 1991 öncesi olduÄŸu gibi bankaları ve mevduatı devlet kontroluna almaya  ve ithalatı da yasaklarla frenlemeye mecbur oldu.

Sıkışan hükümet özel emeklilik sisteminde birikmiÅŸ fonlara da el koydu. Sonra Merkez Bankası'nın döviz rezervlerini harcamaya baÅŸladı. Sonra da ülkenin istatistiki verilerini, aynen Venezüellalı Chavez gibi, tamamen gerçek dışı hale getirerek açıklamaya baÅŸladı. Bu arada vatandaÅŸ isyan etmesin diye de enerji fiyatlarını sabit tutarak dünya fiyatlarından kopardı. Bu ortamda kar edemeyen iç ve dış ÅŸirketlerin sanayi ve enerji yatırımı da durdu ve sanayi ve enerji üretimi de daralmaya baÅŸladı, En sonunda da iyice sıkışan 59 yaşındaki Christina nakit bulmak için geçtiÄŸimiz pazartesi çıkan yeni bir yasayla enerji ÅŸirketlerine el koymaya giriÅŸti.

Repsol Ä°spanya'da kurulu bir Ä°spanyol petrol devi ve aynı zamanda Arjantin'in en büyük enerji ÅŸirketi olan YPF  petrol ÅŸirketinin de ana sermayedarı. Christina geçtiÄŸimiz hafta Ä°spanya'ya savaÅŸ açarak, halka açık 18 milyar dolarlık YPF  ÅŸirketinin kabaca yüzde 51 kadar ve 10 milyar doları aÅŸan deÄŸeri olan hisselerine el koydu. YPF 1922 yılında devlet kontrolunda bir ÅŸirket olarak kurulmuÅŸtu ve 1993 yılında ise özelleÅŸtirilmiÅŸti. Repsol 1999 yılında ÅŸirketin kontrolunu elde etmiÅŸti ve ÅŸu anda da yüzde 57.4 hisse sahibi.  Ancak Arjantin 17 yıl sonra ilk defa enerji ithal etmek zorunda kalmış bulunuyor, çünkü, devlet enerji yatırımı yapamıyor ve fiyatları da vatandaşın isyanı nedeniyle artıramadığı için de, kar edemeyen  özel ÅŸirket enerji yatırımı ve arzı azalıyor.

Sonuçta Avrupa BirliÄŸi ile Ä°spanya ve eski sömürgesi Arjantin galiba mahkemelik oluyorlar! Ä°spanya, Arjantin'in en büyük dış yatırımcısı ve en büyük dış ticaret partneri! Bayan Kirchner çaresizlikten sola dönerken de, medya  eski 'Latin solu' yaklaşımına geri dönüÅŸün, Christina'nın oÄŸlu 35 yaşındaki Maximo ve solcu arkadaÅŸ çevresinin, baba Nestor öldükten sonra pragmatist popülist Peroncuları uzaklaÅŸtırıp, ideolojik bir ekiple ipleri ellerine almalarından kaynaklandığını  düÅŸünüyor. Arjantin, Ä°ngiltere ile Falkland  Savaşı'ndan sonra, ÅŸimdi de Ä°spanya ile ekonomik savaÅŸa hazırlanıyor!

AkÅŸam