Yatırımcılar ikili opsiyonlarla, doların belli bir süre içinde belirlediÄŸi aralıkta hareket edeceÄŸine oynuyor. Kurlar bu sınırların dışında çıktığında yatırımcı yüksek kaldıraç oranı nedeniyle bütün parasını kaybedebiliyor. MaÄŸduriyetlerin ise yasal bir çözümü yok.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) günlük iÅŸlem hacmi 5 milyar TL’ye ulaÅŸan foreks piyasasını denetimi altına almasıyla lisans sahibi olamayanlar ÅŸimdi de “ikili opsiyon” ile voliyi vurmaya çalışıyor. Hiçbir denetime tabi olmayan opsiyon iÅŸlemleri yine internet siteleri aracılığı ile yaptırılıyor. Ä°kili opsiyon iÅŸlemleri basit olarak bir döviz kuru veya emtianın belli bir zaman içerisinde belli sınırlar (alt ve üst) içerisinde hareket edeceÄŸine yatırım yapmak mantığı ile çalışıyor. ÖrneÄŸin, bir yatırımcı 1.8050 TL’den iÅŸlem gören dolar kurunun belli bir süre içerisinde (yarım saat, 1 saat, 5 saat, 1 gün gibi) 1.82 TL’yi geçmeyeceÄŸi ve 1.79 TL’nin altına inmeyeceÄŸi opsiyonu satın alıyor. EÄŸer kurlar opsiyonda olan sürede belirlenen alt ve üst sınır içerisinde kalırsa yatırımcı kazanıyor, aksi halde kaybediyor.
Opsiyonlarda da forekste olduÄŸu gibi yüksek kaldıraç oranlarının olması yatırımcının bir anda tüm parasını kaybetmesine neden olabiliyor. Yani 1.000 TL ile 100 bin TL’lik iÅŸlem yapılabiliyor. Yüzde 1’lik bir harekette yatırımcı anaparasının tamamını kaybedebildiÄŸi gibi yüzde 100 getiri de elde edebiliyor. Ancak uzmanlar, Türkiye’de hiçbir denetimin olmadığı bu tür opsiyon iÅŸlemlerinin tamamen kumar mantığı ile çalıştığı ve bu iÅŸlemi yaptıranlar için kâr marjının yüzde 85-90 düzeyinde olduÄŸunu söylüyor. ’Ä°kili opsiyon’ olarak pazarlanan uygulamanın, opsiyonlardan bağımsız ve opsiyonları taklit ederek sunulduÄŸu ve arka planında gerçek bir opsiyon olma olasılığının son derece düÅŸük olduÄŸu vurgulanıyor.
Amaç voliyi vurmak
Türkiye’nin en fazla ziyaretçi alan internet sitelerine ilan veren bu ÅŸirketlerin “SPK bizi yasaklayana kadar zaten iyi para kazanırız” mantığı ile hareket ettiÄŸi söyleniyor. Bu tür iÅŸlemlerde yaÅŸanacak maÄŸduriyetlerin çözümünün mümkün olmadığının altını çizen foreks iÅŸlemi yaptıran bir aracı kurum yetkilisi, “Türkiye’de foreks piyasası da bu ÅŸekilde baÅŸladı. Bu iÅŸi doÄŸru yapanların yanında çok sayıda sahtekar da vardı. Bunlar foreks piyasasının denetim altına girmesiyle ‘ikili opsiyon’ adında yeni bir icat çıkardılar. Hatta ikili opsiyon iÅŸlemi yaptıran bazı internet sitelerinde ‘Yakında SPK’dan izin çıkacak, bunun üzerinde çalışma var’ tabirleri yer alıyordu. SPK da bu tür bir çalışmanın olmadığına yönelik açıklama da yaptı. Türkiye’deki ikili opsiyonların normal opsiyonlara kıyasla fiyatlanmasında ciddi tutarsızlıklar var. Fiyat hareketlerinde görülen ani yükseliÅŸ ve düÅŸüÅŸler maÄŸduriyetlere neden oluyor” dedi.
Bu tarz enstrümanları sunan organizasyonların, bu ürünleri Ä°srail, Rusya, DoÄŸu Avrupa gibi yabancı ülkelerden kaynaklandırması nedeniyle SPK kontrolünün sadece ÅŸikayet olduÄŸunda gerçekleÅŸtiÄŸi belirtiliyor.
Aylık hacim 100 milyon TL
Kayıt olmaması nedeniyle ikili opsiyonlarda ne kadarlık bir iÅŸlem hacminin yapıldığı net olarak bilinmiyor. Ancak uzmanların tahmini aylık 100 milyon TL civarında olabileceÄŸi yönünde. Forex piyasasının Türkiye’deki toplam günlük iÅŸlem hacmi 10-12 milyar TL civarında. Bu rakamın yaklaşık yarısı regülasyon dışı firmalar tarafından saÄŸlandığı düÅŸünülürse Türkiye’de foreks piyasalarında günlük 5-6 milyar TL civarı bir iÅŸlem hacmi gerçekleÅŸiyor. Ä°kili opsiyonların, bu iÅŸlem hacminin yüzde 1-2’si gibi bir miktarı teÅŸkil etmiÅŸ olabileceÄŸi düÅŸünülüyor.
Biri kapanıyor diÄŸeri açılıyor
SPK, 7 Haziran’da yaptığı açıklamada, bazı internet siteleri tarafından ‘ikili opsiyon’ olarak tanıtılan ve finansal araçların fiyat artışının veya azalışının tahminine dayalı olarak internet siteleri aracılığı ile sunulan hizmetler hakkında son dönemde SPK’ya ulaÅŸan ÅŸikayetlerin artttığı belirtilerek, “Ä°nternet siteleri yetkililerince kurulumuzdan bu tür iÅŸlemler için yakın zamanda lisans alınacağı ve buna iliÅŸkin çalışmalar yapıldığı yönünde açıklamalarda bulunulduÄŸu belirlenmiÅŸtir. Bahse konu internet siteleri yetkililerince yapılan bu açıklamalar gerçeÄŸi yansıtmamaktadır. Kurulumuzca “ikili opsiyon” ve benzeri adlar altında www.optionfair.com, www.optionrally.com, www.tradesmarter.com, www.vopsiyon.com, www.anyoption.com ve www.multiyatirim.com internet siteleri üzerinden sunulan ürünler veya yürütülen faaliyetlerin, nitelikleri itibarıyla SPK mevzuat çerçevesinde, sermaye piyasası aracı veya sermaye piyasası faaliyeti olarak deÄŸerlendirilemez” denildi.
SPK ayrıca bu sitelerle ilgili olarak Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu ve söz konusu sitelere eriÅŸimin engellenmesi için Telekomünikasyon Ä°letiÅŸim BaÅŸkanlığı’na baÅŸvuracağını açıkladı. Ancak adı geçen sitelerin hepsine hala internetten ulaşılabiliyor.Uzmanlar, yasak gelen sitelerin baÅŸka adres ile yeniden faaliyete geçtiklerine dikkat çekiyor.
Ufuk Korcan/Vatan
