2002'den sonra Türkiye'de esen yabancı yatırımcı rüzgarı son dönemde Dexia, Citi, EFG Eurobank ve Mittal'ın çıkış hazırlıklarıyla terse dönmüÅŸ görünüyor. Ancak yabancının karını üçe katladığı düÅŸünülürse Türkiye'deki iÅŸtiraklerin satışı merkezdeki sermaye gereksinimine derman olacak.
DÜNYA DEVLERÄ° TÜRKÄ°YE'DEN NEDEN ÇIKIYOR
Küresel krizle birlikte yabancı yatırımcıların reel sektörde gözlenen hisse satışları akıllara 'Yabancı yatırım rüzgarı terse mi dönüyor' sorusunu getiriyor. Dexia'nın iÅŸtiraki Denizbank ve EFG Eurobank'ın iÅŸtiraki Eurobank Tekfen'de satış görüÅŸmeleri sürerken, en son geçen hafta ABD'li Citi'nin Akbank'taki hisse payını yüzde 20'den yüzde 10'un altına düÅŸüreceÄŸini açıklaması gündeme bomba gibi düÅŸtü. Citi'nin ardından dünya çelik devi Mittal Erdemir de hisse satacağını duyurdu. PeÅŸ peÅŸe gelen satış kararları ilk baÅŸta olumsuz olarak algılansa da, uzun vadede Türkiye'ye yatırımcı ilgisinin canlı kalması bekleniyor.
Türkiye'ye gelen kuruluÅŸların son 5 yılda deÄŸerlerini üçe katladığı da düÅŸünülürse, Türkiye'deki iÅŸtirak satışlarından elde edilecek gelirler özellikle bilanço yapısı bozuk Avrupalı bankalar açısından ilaç olacak. ÖrneÄŸin; 2006'da Dexia Denizbank'ı satın aldığında, Denizbank'ın deÄŸeri ise 2.9 milyar dolardı. Gelinen noktada ise Denizbank'ın deÄŸeri bugünkü kurla 5 milyar dolara yaklaÅŸtı. Bankacılık çevreleri ve ekonomistlere göre Avrupalı kuruluÅŸlar merkezlerinde yaÅŸanan olumsuzluklardan kurtulmak için bütün dünya genelinde küçülüyor. Türkiye'den çıkmaları da bu politikanın bir sonucu olarak deÄŸerlendiriliyor.
TÜRKÄ°YE NEDEN CAZÄ°P?
Türkiye, bugün yabancı yatırımcıların en gözde pazarlarının başında geliyor. Bunun nedenlerinin başında da Türkiye'nin halen geliÅŸmekte olan bir ekonomi olması. Türkiye ile Avrupa arasındaki en büyük fark bu. Bankaların her geçen yıl karlarını yukarı çekmeleri, otomotiv satışlarının her yıl yeni bir rekor kırması, cep telefonu satışlarının patlaması Türkiye pazarının ne kadar 'doymamış' olduÄŸunun en büyük kanıtı. Aynı ÅŸekilde Türkiye'nin hem geliÅŸmiÅŸ Avrupa hem de geliÅŸmekte olan OrtadoÄŸu'ya coÄŸrafi olarak yakın olması da baÅŸka bir avantaj...
HÄ°SSELER 5 YILDA 3 KATINA ÇIKTI
Satışa konu olan ÅŸirketlerin hisseleri son 5 yılda neredeyse 3 kat deÄŸerlendi. Bu yükseliÅŸte ÅŸirketlerin baÅŸarılı performansları etkili oldu. Ä°ÅŸte son 5 yılda satışa konu olan ÅŸirketlerin hisse performansı: Åžirket 30.03.07 (TL) 30.03.12 (TL) Denizbank 6.44 - 12 Akbank 5.03 - 7 Erdemir 2.83 - 3.51 Acıbadem 8.4 - 25
EN KARLI BÄ°RÄ°M DENÄ°ZBANK
Bugün Türk bankaları yabancı merkezleri açısından büyük öneme sahip. Bu önem bilançolarda da kendisini gösteriyor. Denizbank Finansal Hizmetler Grubu BaÅŸkanı Hakan AteÅŸ'in, 'Kaşıkçı Elması' olarak nitelediÄŸi Denizbank, 2011'i karındaki rekor artışla kapatırken, Dexia 11.6 milyar euroluk zarar açıklamıştı. Bankanın en karlı birimi ise 270 milyon euro vergi öncesi karla Denizbank olmuÅŸtu.
ÇIKANIN YERÄ°NE YENÄ°SÄ° GELECEK
Eurobank Tekfen Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Mehmet Erten: 'Bizde henüz imzalar atılmadı süreç devam ediyor. Türk bankacılık sektörü geneline bakarsak; hiçbir yabancı Türkiye'den memnun olmadığı için çıkmıyor. Aradığını bulamadığı için çıkmıyor. Kendi bilançolarındaki zorunluluklar nedeniyle böyle bir karar aldılar. Hakim ortak olmadıkları iÅŸtiraklerine yüksek karşılık ayırmamak için paylarını azaltıyorlar. Sonuçta çıkan yabancıların yerini yeni yabancılar alacak. Yabancı yatırımda rüzgar terse dönmedi. Geçen yıl Türkiye'ye 15.7 milyar dolar doÄŸrudan yabancı sermaye girdi. Lübnanlı Audi'nin gelmesi de bunun güzel bir örneÄŸi.
MERKEZLERÄ°NDE SORUN VAR
Okan Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Taner Berksoy: Bekledikleri karı alıp çıkıyorlar demek doÄŸru deÄŸil. Küresel kriz Batı'nın bankacılık sistemini olumsuz etkiledi. YaÅŸanan olumsuzluklardan kurtulmak için uluslararası operasyonlarını küçültmek zorunda kalıyorlar. Dolayısıyla yabancı bankalar merkezlerinde sorun yaÅŸadığı için Türkiye'den çıkıyor. Ä°ÅŸler yoluna girince sanıyorum Türk bankacılık sistemine olan ilgi canlı olacaktır.'
ÜLKELERÄ°NDE ÖZKAYNAKALRI YETMEDÄ°
Ekonomist UÄŸur Civelek: 11 Eylül sonrası Türkiye'ye gelen yabancıların kazanarak büyüyerek sorunları çözmek öncelikli tercihleriydi. Küresel krizden sonra Batılı bankalar geliÅŸmekte olan ülkelerdeki büyüme stratejisinden uzaklaÅŸmaya baÅŸladı. Kendi ülkelerindeki faaliyetlerinde özkaynak yetersizliÄŸi nedeniyle aktiflerini likidite etme ihtiyacı var. Dolayısıyla Türkiye'deki hisseler de ilk akıllarına gelenler oldu.
ELDE EDECEKLERÄ° GELÄ°R YARALARINA MERHEM OLACAK
Garanti Bankası Ekonomik AraÅŸtırmalar Müdürü Ali Ä°hsan Gelberi: Buradan çıkan ÅŸirketler çok da isteyerek çıkmıyor. Türkiye'de karlı oldukları için öncelikle en deÄŸerli iÅŸtiraklerini satmak istiyorlar. Amaç bilançolarındaki sorunları çözmek. Avrupa'daki krizin doÄŸal sonuçları. Türkiye'deki iÅŸtiraklerini, hisselerini satarak elde edecekleri gelir bir anlamda yaralarına merhem olacak. Avrupa'daki ÅŸirketlerin ve bankaların sorunları devam ettiÄŸi için eskisi gibi aynı hızda yabancı giriÅŸi beklemiyorum. DiÄŸer ülkelerden petrol zengini Arap ülkelerinden ve geliÅŸmekte olan ülkelerden sermaye gelebilir.
Ayfer Arslan/AkÅŸam
