Hızlı geliÅŸme kaydeden finans sektörünün toplam aktif büyüklüÄŸü 2011 sonunda Ä°MKB, VOB ve Ä°AB hariç 1 trilyon 531.3 milyar TL'ye, Ä°MKB dâhil edildiÄŸinde ise 2 trilyon 375.6 milyar liraya yükseldi.
Türkiye'de son yıllarda hızlı bir büyüme süreci yaÅŸayan finans sektörünün toplam aktif büyüklüÄŸü, Ä°MKB, VOB ve Ä°AB kapitalizasyonu da dâhil olmak üzere 2.4 trilyon liraya ulaÅŸtı.
DÜNYA'nın; BDDK, Hazine MüsteÅŸarlığı, SPK, Türkiye Sigorta ve Reasürans Åžirketleri BirliÄŸi ve Türkiye Sermaye Piyasası Aracı KuruluÅŸlar BirliÄŸi verilerinden yaptığı belirlemeye göre, finansal sektörün toplam aktif büyüklüÄŸü 2011 sonu itibariyle Ä°stanbul Menkul Kıymetler Borsası (Ä°MKB), Vadeli Ä°ÅŸlemler Borsası (VOB) ve Ä°stanbul Altın Borsası (Ä°AB) hariç 1 trilyon 531.3 milyar TL, Borsa kapitalizasyonları da dâhil edildiÄŸinde ise 2 trilyon 375.6 milyar lira olarak gerçekleÅŸti. Ancak finansal sektör bileÅŸenlerinin genelinde büyüme sürerken, aktiflerindeki büyüme önceki yıllara göre düÅŸük kaldı. Borsalar dâhil sektörün 2009'da yüzde 29.9, 2010'da yüzde 25 oranında gerçekleÅŸen aktiflerindeki büyüme geçen yıl yüzde 8.1'de kaldı. Üç borsa dışarıda tutulduÄŸunda ise finans sektörünün toplam aktif büyüme ise yüzde 19.2 oldu. 2009'da yüzde 12 olan bu bazda yıllık büyüme, 2010'da ise yüzde 20.9 düzeyinde gerçekleÅŸmiÅŸti.
Bankaların ağırlığı
Toplam 1.212 kuruluÅŸun faaliyet gösterdiÄŸi sektörün aktif büyüklüÄŸünde 48 banka 1 trilyon 217.6 milyar lira ile en büyük paya sahip bulunuyor. Bankalar, üç borsa hariç finansal sektörde yüzde 79.5, borsalarla birlikte toplam büyüklükte ise yüzde 51.3 oranında bir ağırlığa sahip durumda. Bankaların aktif büyüklüÄŸünde geçen yıl yüzde 21 oranında 211.6 milyar liralık artış yaÅŸandı.
2011 sonu itibariyle büyüklükte bankalardan sonra 439.8 milyar liralık kapitalizasyonuyla VOB, 381.2 milyarla Ä°MKB ve 146.2 milyar liralık aktifle Merkez bankası geliyor. Bunları da 39.9 milyar liralık aktif büyüklüÄŸü ile sigorta ÅŸirketleri, 32.2 milyarla menkul kıymet yatırım fonları, 23.3 milyar liralık kapitalizasyonuyla Ä°AB, 18.7 milyarla gayri menkul yatırım ortaklıkları, 18.6 milyar lirayla finansal kiralama ÅŸirketleri izliyor. Faktöring ÅŸirketleri 15.7 milyar, emeklilik yatırım fonları 14.1 milyar, aracı kurumlar 9.6 milyar, tüketici finansal ÅŸirketleri 8.9 milyar, finansal holding ÅŸirketleri 5.5 milyar, reasürans ÅŸirketleri 1.6 milyar liralık aktife sahip bulunuyor.
1.212 kuruluÅŸ faaliyet gösteriyor
2012 sonu itibariyle finansal sektörde toplam 1.212 kuruluÅŸ faaliyet gösteriyor. Bunların 31 mevduat, 4'ü katılım ve 13'ü kalkınma ve yatırım olmak üzere toplam 48'ini bankalar oluÅŸturuyor. Sektörde 75 faktöring, 31 leasing, 11 de tüketici finansmanı ÅŸirketi faaliyet gösteriyor. 9 varlık yönetimi ÅŸirketi, 3 finansal holding ÅŸirketi ve KGF ile birlikte BDDK denetimine tabi banka ve banka dışı finans kuruluÅŸlarının sayısı 178'e ulaşıyor. Hazine Denetimine tabi 847 kuruluÅŸun 59'unu sigorta, 2'sini reasürans ÅŸirketleri, 755'ini yetkili müesseseler, 21'ini kıymetli maden aracı kurumları, 10'u da kıymetli maden üretici ticaret anonim ÅŸirketleri oluÅŸturuyor. Sektörde faaliyet gösteren 187 kuruluÅŸ ise SPK denetimine tabi bulunuyor. Bu grupta aracı kurumlar 101 adetle sayıca en kalabalık grubu oluÅŸturuyor. Ayrıca 32 portföy yönetim ÅŸirketi, 26 menkul kıymet yatırım ortaklığı, 23 gayrimenkul yatırım ortaklığı, 4 giriÅŸim sermayesi yatırım ortaklığı ve 1 de vadeli iÅŸlemler aracılık ÅŸirketi bulunuyor.
Bankaların şubesi sayısı 11 bine gidiyor
Geçen yıl bankaların toplam ÅŸube sayısı 451 artarak 10 bin 529'a yükseldi. Bankaların yurt içi ÅŸube sayısı 440 artışla 10 bin 440, yurt dışı ÅŸubeleri de 11 adetlik artışla 77'ye yükselirken, off shore ÅŸube sayısı 12 adetle deÄŸiÅŸmedi. 2011'de ÅŸube sayısı faktöring ÅŸirketlerinde 40 adet artarak 243'e, leasing ÅŸirketlerinde 4 adet artarak 89'a, tüketici finansman ÅŸirketlerinde 1'den 3'e yükseldi. En kalabalık grubu oluÅŸturan sigortacılık alanındaki acente, hesap eksperi, broker ve aktüer olmak üzere toplam ÅŸube sayısı 775 artarak 19 bin 478'e, aracı kurum ÅŸube ve irtibat büroları da 183 artarak 6 bin 737'ye ulaÅŸtı.
Finansta istihdam 255 bini aştı
Finans sektöründe faaliyet gösteren ÅŸirketlerin toplam istihdamı 3 bin 862 kiÅŸi artarak 255 bin 354'e yükseldi. Sektörde istihdamın 194 bin 639 kiÅŸiyle en büyük bölümünü bankalar gerçekleÅŸtiriyor. Banka çalışanlarının sayısında geçen yıl 4 bin 53 kiÅŸilik artış yaÅŸandı. 2011 sonu itibariyle sigorta ÅŸirketleri 16 bin 60, acenteler 31 bin 898, aracı kurumlar 5 bin 92, faktöring ÅŸirketleri 3 bin 819, finansal kiralama ÅŸirketleri 1.217, varlık yönetim ÅŸirketleri 653, tüketici finansman ÅŸirketleri 595 kiÅŸi istihdam ediyor.
ATM sayısı 32 bine ulaştı
Finansal kurumların kullandığı alternatif dağıtım kanalları, teknolojik geliÅŸmeler paralelinde artışını sürdürdü. Bunlar arasında genel kabul görmüÅŸ ATM'lerin sayısı geçen yıl 28 binden 32 bine yükseldi.
Bankacılık sektöründe kullanımı yaygın bir kanal olan çaÄŸrı merkezlerinin istihdama katkısı 6 bin 775 kiÅŸi oldu. Bu da bankacılık sektöründe istihdam edilen personelin yüzde 3,4'üne denk geliyor.
Telefon bankacılığında gelen çaÄŸrı sayısının geçen yıl yüzde 0.4, giden çaÄŸrı sayısının da yüzde 0.7 artmasına raÄŸmen çaÄŸrı merkezi aracılığıyla yapılan finansal iÅŸlem adedi yüzde 20.7 oranında azaldı. Bu durumun aracılık maliyetinden kaynaklandığı ve mudi/yatırımcıların internet bankacılığına yöneldiÄŸi tahmin ediliyor. Ä°nternet bankacılığı üzerinden yapılan finansal iÅŸlemlerin önceki yıla göre yüzde 17 oranında artması da buna iÅŸaret ediyor.
Aracı kurumların hem çaÄŸrı merkezi iÅŸlemleri önceki yıla göre yüzde 73.5, internet hesabı üzerinden gerçekleÅŸen iÅŸlem adedi de yüzde 12 oranında düÅŸüÅŸ gösterdi.
