Türkiye'deki deÄŸiÅŸimi 'görmezden' gelerek kıt not politikasını sürdüren Standard and Poor's, dün Ä°stanbul'da gazetecilerin karşısına çıktı. BaÅŸ Analisti Zhang 'IMF BaÅŸkanı'nın 'Biz Türkiye tahminimizi revize ettik, S&P de revize etmeli' sözlerini 'duymadığını' söyledi. EleÅŸtirileri anlayışla karşıladıklarını söyleyen baÅŸ analist, not artırmamaya gerekçe olarak ise sürekli olarak 'cari açık' dedi... Yani, tedbirlerin sonuç vermeye baÅŸladığı ve cari açığın 9 ayın en düÅŸük seviyeye düÅŸtüÄŸünün S&P tarafından 'bilinmediÄŸi' ortaya çıktı
Notta çifte standart' tepkisi dün yeni boyut kazandı... Standard and Poor's'un Türkiye'nin yerel para cinsinden görünümünü pozitiften duraÄŸana indirmesi Türkiye'nin ana gündemi oldu. BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan 'Türkiye'ye gelmeden deÄŸerlendirme yapıyorlar. Bizim de onlara karşı deÄŸerlendirmemiz farklı olur' dedi ve ekledi: 'Bana bunu yediremezler... '
'Sıfırcı Hoca, Türkiye'ye çifte standart uyguluyor' eleÅŸtirileri henüz sıcaklığını korurken, Standard and Poors'un Global Operasyonlar ve Analizlerden Sorumlu BaÅŸkanı Paul Coughlin, Türkiye Bölge Müdürü Zeynep Holmes ve Türkiye BaÅŸ Analisti Eileen Zhang Ä°stanbul'da küçük bir grup gazeteciyle buluÅŸtu, not verirken hangi kriterleri uyguladıklarını, Türkiye'yi 'gerçekte' nasıl gördüklerini anlattı.
BAÅžARI HÄ°KAYESÄ°: TÜRKÄ°YE
Sıfırcı Hoca'ya karşı esnafından bankacısına, BaÅŸbakan ve Bakan'ından IMF BaÅŸkanı'na kadar çeÅŸitli dozlarda tepkiler geldi... Bu tepkileri azaltmak için mi bilinmez; S&P'nin en yetkili isimleri; toplantıda Türkiye'ye övgüler düzerek ÅŸunları paylaÅŸtılar:
l TÜRKÄ°YE büyük bir baÅŸarı hikayesi...
l EKONOMÄ°K anlamda büyük dinamizme sahip.
l BU yüzden, gelecek açısından ciddi potansiyel barındırıyor. l UZUN vadeli görünüm çok olumlu.
l HIZLI bir geliÅŸim süreci var.
l ŞİRKETLER kredi riskini çok iyi yönetiyor.
l TÜRK sermaye piyasalarının bölgede çok önemli olmasını bekliyoruz.
l TÜRKÄ°YE'nin büyümesi sürecek. Bu büyüme sayesinde Türk ÅŸirketler, kredibilitesini yatırımcılara rahatça anlatabiliyor. Bu onları rekabette öne geçiriyor.
Lagarde'in sözünü duymadım
TOPLANTIDA S&P yetkililerine, Ekonomi Bakanı Zafer ÇaÄŸlayan'ın IMF BaÅŸkanı Christine Lagarde'la görüÅŸmesine iliÅŸkin kamuoyuyla paÅŸlaÅŸtığı 'IMF Türkiye'nin büyümesini yukarı doÄŸru revize etti, S&P'nin de Türkiye'ye iliÅŸkin bu kararını gözden geçirmesi gerekir' anektodu hatırlatıldı. BaÅŸ Analist Zhang, IMF BaÅŸkanı'nın bu tavsiyesini duymadığını söyledi. BaÅŸbakan ErdoÄŸan'ın sert çıkışıyla ilgili olarak da Paul Coughlin, diÄŸer ülkelerden de tepki aldıklarını anlattı. Coughlin 'BaÅŸbakanın sözleri olaÄŸan dışı deÄŸil. Benzer reaksiyonları deÄŸiÅŸik ülkelerden alıyoruz. Geçen yıl ABD'nin notunu indirdiÄŸimizde ABD BaÅŸkanı övgü dolu konuÅŸmadı. Ä°spanya'da Ä°rlanda'da aynı süreç yaÅŸandı. Dikkatimizi dağıtmamalıyız'dedi.
30 yıl önce gelmiÅŸ son 10 yılda yaÅŸanan deÄŸiÅŸime inanamamış
PAUL Coughlin Türkiye'ye en son 30 yıl önce geldiÄŸini söyledi. Hatırlatalım; BaÅŸbakan ErdoÄŸan, S&P'yi 'Türkiye'ye gelmeden, bilmeden not veriyorlar' diye eleÅŸtirmiÅŸti... Paul Coughlin, 'Ä°stanbul'da olmaktan çok memnunum. Türkiye'ye en son 30 yıl önce gelmiÅŸtim. Son 10 yılda geliÅŸme inanılmaz. Ekonomik baÅŸarı öyküsünde yer almak büyük onur' dedi.
BU NE YAMAN ÇELÄ°ÅžKÄ°
Not yatırım yapılabilir değil ama biz yaptık!
S&P'nin Türkiye Bölge Müdürü Zeynep Holmes '1 milyon dolarınız olsa Ä°talya, Portekiz ve Türkiye'den hangisine yatırırdınız?' sorusuna 'Biz paramızı geçen yıl Türkiye'de ofis açarak Türkiye'ye yatırdık' yanıtını verdi.
ÖZÜR DÄ°LEYECEK BÄ°R DURUM YOK!
Türk Hükümeti'nden özür dileyecek bir durum görmediklerini de söyleyen S&P Türkiye Bölge Müdürü Zeynep Holmes, aldıkları kararlarla ilgili ÅŸunları söyledi: S&P'nin derecelendirmesi bağımsız bir görüÅŸ, bunun doÄŸru ya da yanlış olarak deÄŸerlendirilmesi doÄŸru deÄŸil. Bu sadece bir görüÅŸ. S&P'nin yatırım yapılabilir diye bir tavsiyesi yok. Yatırım yapılıp yapılmamasına yatırımcılar karar verir. Ayrıca buna not denmesi de doÄŸru deÄŸil. Biz not vermiyoruz not okulda olur. Bunlar bizim bağımsız görüÅŸümüz. Avrupa'daki bazı ülkelerin kriterleri yüksek çıkabiliyor, bunlar da kendi görüÅŸümüz.
HERÅžEY MÜKEMMEL TEK SORUN CARÄ° AÇIK
S&P yöneticilerine göre herÅŸey mükemmel... Dünyanın neresinde olursa olsun, herhangi bir sermaye sahibine; bir ülkeyle ilgili yukarıda yazılanları anlatsanız 'Bu potansiyeli deÄŸerlendirmek gerek' diye düÅŸünür... Bu övgüleri dinledikten sonra insan ister istemez soruyor: O zaman sorun ne? S&P'ye göre sorun cari açık... Fakat görmezden gelinen ÅŸu: Lehman battığında; tüm dünya hallaç pamuÄŸu gibi sallanırken de cari açık vardı. Petrol 140 dolara çıktığı zaman birçok ekonomist 'Bu açık Türkiye'yi batırır' kehanetinde bulundu. Fakat ne zaman sular durulup petrol düÅŸmeye baÅŸladı, Türkiye'nin cari açığı geriledi. 'Batar, biter' analizi yapanlar ortadan çekildi. Petrol fiyatları yeniden yükseliÅŸe geçti, cari açık yeniden sıfırcı'ların bahanesi oldu.
Kamu borcundaki iyileÅŸme gözden nasıl kaçıyor?
BAÅž Analist Eileen Zhang, Türkiye'nin not görünümünü düÅŸürdüÄŸü raporda yer alan 'borcun milli gelire oranının yüzde 40'ın üzerinde' tespitini dünkü toplantıda da tekrarladı. Oysa Avrupa ülkelerinde yüzde 100'ü geçen bu oran (Ä°talya'da yüzde 120, Portekiz'de yüzde 103), Türkiye'de yüzde 40'ın altında. Ä°stanbul'da Zhang kamu borç sorununa vurgu yaparken aynı saatlerde yanıt AB Komisyonu BaÅŸkan Yardımcısı Olli Rehn ÅŸu açıklamayı yapıyordu: 'Türkiye, son 10 yılda ekonomide bir mucize gerçekleÅŸtirdi. Özellikle kamu borç yükünü azaltmada büyük baÅŸarı gösterdiler.' BaÅŸbakan Yardımcısı Ali Babacan da, bir ay önce 2011 yılında AB tanımlı genel yönetim borç stokunun milli gelire oranının OVP'deki tahminlerin de altına inerek yüzde 39.4 hatırlatmıştı. Türkiye'nin notunun artırılmamasında gerekçe olarak öne sürülen cari açık konusu, not görünümünün düÅŸürülmesinde de baÅŸrolü oynadı. Ancak cari açık konusunda ekonomi yönetiminin aldığı çok ciddi tedbirlerin sonuç vermeye baÅŸladığı ve son verilerle cari açığın 9 ayın en düÅŸük seviyeye düÅŸtüÄŸünün S&P tarafından bilinmediÄŸi izlenimi oluÅŸtu.
Mehmet Ali Ergün/AkÅŸam
