Ä°stanbul Menkul Kıymetler Borsası (Ä°MKB) BaÅŸkanı Ä°brahim Turhan, New York, Frankfurt ve Roma gibi dünyanın önce gelen borsaları ya da Kazablanka, Kahire, Beyrut, Amman, Bakü, Kore, Malezya, Tayland gibi geliÅŸen borsalarla iÅŸbirliÄŸini geliÅŸtireceklerini belirterek, ''Türkiye'deki yatırımcı bu borsalara Ä°MKB üzerinden eriÅŸebilecek. Bunu da hazırlanan bir teknoloji platformu saÄŸlayacak. Platform, yakın coÄŸrafyadaki ülke borsalarına da Ä°MKB üzerinden, dünyanın önde gelen borsalarına ulaÅŸma imkanı saÄŸlayacak'' dedi.
Turhan, Ä°stanbul Ticaret Odası'nın haftalık ekonomi gazetesi Ä°stanbul Ticaret'e yaptığı açıklamada, Ä°MKB'nin yeni yol haritasına iliÅŸkin bilgi verdi.
Ä°MKB'nin 1992 yılından bu yana Sermaye Piyasası Kanunu'ndaki en kapsamlı deÄŸiÅŸiklikleri beklediÄŸini belirten Turhan, yeni kanun ve uygulamalarla atak yapmak için gün saydığını, yeni kanun ile birlikte uluslararası normlar ve AB direktiflerinin hayata geçirilmiÅŸ olacağını söyledi.
Turhan, böylece dünyanın geliÅŸmiÅŸ menkul kıymet borsaları gibi, Ä°MKB'nin de anonim ÅŸirket olmasının yolunun açılacağını ve bu kanun ile ilk kez güçlü bir dayanaÄŸa kavuÅŸacak olan Ä°MKB'nin sınıf atlayacağını vurguladı.
Dünyadaki borsaların kar odaklı iÅŸletmelere dönüÅŸtüÄŸüne dikkati çeken Turhan, ''Åžu anda bir birlik, bir kooperatif gibiyiz. Ä°stanbul Ticaret Borsası ile benzer bir yapımız var. Üstelik onlar mesleki kuruluÅŸlar olduÄŸu için, kamu kısıtlamalarına uymak zorunda deÄŸil. Ama Ä°MKB'nin böyle bir zorunluluÄŸu da var. Dünyanın geliÅŸmiÅŸ borsaları gibi Ä°MKB de bir ÅŸirket olacak. Bundan sonra da özelleÅŸtirmenin ve halka arzın yapılması gündeme gelecek. Bu tabii ki o andaki piyasa ÅŸartlarına da doÄŸrudan baÄŸlı'' diye konuÅŸtu.
''Tek pazar yeri dönemi''
Turhan, Ä°MKB'nin deÄŸiÅŸim hareketi içinde, piyasaların dikey entegrasyonunun da bulunduÄŸunu, bu yolla sermaye piyasalarındaki araçların tek bir platformda toplanacağını ifade ederek, ÅŸunları kaydetti:
''Tek bir eriÅŸim noktası üzerinden, aynı teknolojiye sahip bir sistem içinde, ürünlerin alınıp satılmasına izin verecek bir yapılanma kuracağız. Takasbank'taki aynı müÅŸteri hesabından, her türlü menkul kıymet alınıp satılabilecek. Tarımsal ürünlerden kıymetli madenlere kadar her türlü varlık grubu için menkul kıymet araçlarının alınıp satılması Ä°MKB'deki likiditeyi önemli ölçüde artırır. Almak istediÄŸiniz her sermaye piyasası aracı için farklı bir teknoloji kullanımı, farklı bir eriÅŸme noktası, farklı bir takas ve saklama hesabı açtırmak zor bir iÅŸ. Bu iÅŸlemlerin tümü tek bir pazar yerinde yapılacak.''
''Ticari ürünler borsaya geliyor''
Ä°MKB BaÅŸkanı Ä°brahim Turhan, ticari ürünlerin de borsaya gireceÄŸine dikkati çekerek, ''Åžu anda ürün çeÅŸitliliÄŸimiz az. Ama kısa sürede yeni ürün çeÅŸitlerimiz olacak. Varlığa dayalı menkul kıymetler geliÅŸiyor. Sukuk, yani kira sertifikaları yakında iÅŸlem görecek. DiÄŸer sermaye piyasası araçları piyasaya girecek. Ä°lgili piyasalarla anlaÅŸma saÄŸlanabilirse, ticari ürünler de çeÅŸitlerimiz arasına girecek'' dedi.
''Hedef bölgenin en güçlü borsası olmak''
OrtadoÄŸu, Afrika ve Türk Cumhuriyetleri'nin en güçlü borsası olmayı hedeflediklerini belirten Turhan, dünya ülkelerinin bu ülke borsalarına, bu ülke borsalarının da dünyaya Ä°MKB üzerinden ulaÅŸmalarını istediklerini söyledi.
Turhan, şunları kaydetti:
''New York, Frankfurt ve Roma gibi dünyanın önce gelen borsaları ya da Kazablanka, Kahire, Beyrut, Amman, Bakü, Kore, Malezya, Tayland gibi geliÅŸen borsalarla iÅŸbirliÄŸimizi geliÅŸtireceÄŸiz. Buna göre Türkiye'deki yatırımcı bu borsalara Ä°MKB üzerinden eriÅŸebilecek. Bunu da hazırlanan bir teknoloji platformu saÄŸlayacak. Platform, yakın coÄŸrafyadaki ülke borsalarına da Ä°MKB üzerinden, dünyanın önde gelen borsalarına ulaÅŸma imkanı saÄŸlayacak.''
Ä°MKB BaÅŸkanı Ä°brahim Turhan, Borsada hisseleri iÅŸlem gören ÅŸirketlerin piyasa deÄŸerlerinin milli gelire oranının yüzde 25'ler seviyesinde olduÄŸunu, önümüzdeki 4 yıl içinde bu oranı milli gelirin yüzde 80'ine getirmek amacında olduklarını söyledi. Turhan, bunun yaklaşık 1 trilyon liralık artış anlamını taşıdığını kaydetti.
'374 ÅŸirketten bin ÅŸirkete çıkaracağız''
Åžubat sonu itibariyle Ä°MKB'de iÅŸlem gören ÅŸirket sayısının 374 olduÄŸunu, hedeflerinin bunun en az bine çıkarmak olduÄŸunu dile getiren Turhan, Ä°stanbul Sanayi Odası'nın (Ä°SO) açıkladığı Türkiye'nin en büyük 500 ÅŸirketi arasında 28 tane, en büyük 1000 ÅŸirketi arasında ise 127 ÅŸirketin Ä°MKB'ye kote olduÄŸunu belirtti.
Turhan, bu sayıları artırmak istediklerini belirterek, 1 milyon 500 bin yatırımcı sayısının da çok düÅŸük olduÄŸunu söyledi.
VatandaÅŸa yatırım tüyoları...
''Kazanç da fazla, risk de fazla'' diyerek, borsaya yatırımın finansal yatırımlara göre her zaman daha çok getiri saÄŸladığına dikkati çeken Turhan, sade vatandaÅŸ için ise ÅŸu tüyoları verdi:
''Borsada yerli yatırımcı, en fazla 28 gün kalıyor. Yabancı yatırımcı ise en az 1 yıl. 2005'ten bu yana borsanın yüzde 65'i yabancı yatırımcının elinde. Bunu olumsuz olarak söylemiyorum. Biz yatırım yapmak için yabancıların parasını alıyoruz, onlar da paralarını bizim ülkemizdeki ÅŸirketlere yatırıyorlar. Borsa uzun vadeli yatırımların yapılacağı bir yer olmalı. Bilgi edinmeden, kulaktan dolma verilerle, kısa dönemde çok para kazanma hırsı ile para kazanılacak bir yer deÄŸil borsa. Tüm paranızı kulaktan dolma haberlerle bir hisseye yatırırsanız, tüm paranız gidebilir.''
Kurumsal yatırımcıların, bireysel yatırımcının yatırım yapmasına elveriÅŸli araçlar sunduÄŸunu ifade eden Turhan, ''Kendiniz gidip bir hisse senedi seçmeyin. Kurumsal ürünlerle sermaye piyasasına katılın. DeÄŸerine, faaliyetine, karına güvenebileceÄŸiniz bir ÅŸirkete yatırım yapın ve uzun dönemli yapın. Borsada bireysel olarak, aracı kurum olmadan yatırım yapmak isteyenler ise bütün yumurtaları aynı sepete koymasın. Kurumsal borsa yatırım fonları var, endeks fonları var. Güçlü, güvenilir, iyi yönetiÅŸim ilkelerine sahip, geleceÄŸini iyi gördüÄŸünüz bir ÅŸirketin hissesini alıp yatırım yapabilirsiniz ama yatıracağınız para, kısa süre sonra ihtiyaç duyacağınız bir para olmasın'' dedi.
Turhan, yatırımcı için uzun vadeli düÅŸünüldüÄŸünde borsada ciddi getirilerin elde edilebileceÄŸi önerisinde bulunarak, bireysel emeklilik ÅŸirketlerinin borsada 10'ar yıllık yatırımlar yaptığına dikkat çekti. Turhan, ''Borsada 5 ya da 10 yıl kalın. Ciddi getiriler elde edebilirsiniz. Ayrıca vergi noktasında da önemli kazanımlarınız olur'' önerisinde bulundu.
''Dünya borsalarındaki ağırlığımız sadece binde 2''
Turhan, Türkiye ekonomisinin dünyadaki toplam üretiminin yaklaşık yüzde 1,5'ini oluÅŸturduÄŸuna da iÅŸaret ederek, ÅŸu bilgileri verdi:
''Global toplam ticaret içinde Türkiye'nin payı yüzde 2,5. Türkiye'nin dünya sermaye piyasalarındaki payı ise yüzde 0,5'in altında. Türkiye geliÅŸmekte olan ülkeler arasında ilk sıralarda 16. büyük ekonomi. Ama Morgan Stanley Ülke Ä°ndeksi'nde (MSCI) yer alan ülkeler arasında Türkiye'nin menkul kıymet piyasasının ağırlığı binde 2 seviyesinde ki, bu çok düÅŸük bir oran.''
''Borsaya açılmak isteyen KOBÄ°'lere KOSGEB'den 100 bin lira destek''
Ä°brahim Turhan, borsaya açılmak isteyen KOBÄ°'lere KOSGEB'in 100 bin lirayı bulan bir katkı saÄŸladığını belirtti.
GeliÅŸen Ä°ÅŸletmeler Piyasası'nın (GÄ°P) tüm KOBÄ°'lere açık olduÄŸunu ifade eden Turhan, ''Böylece KOBÄ°'lerin piyasa danışmanlığı baÅŸta olmak üzere, bağımsız denetim kuruluÅŸlarından alacakları hizmetler ile SPK ve Ä°MKB'ye ödenecek kabul ve kayıt harçlarının yüzde 75'ini KOSGEB karşılıyor. Geri ödemesi de yok. Yani hibe. Danışman ÅŸirketler KOBÄ°'lere halka arz sürecinde, tüm yapısal dönüÅŸümlerinde yardımcı oluyor'' dedi.
Turhan, iki yıl önce daha fazla ÅŸirketin borsa ile tanışması için Halka Arz SeferberliÄŸi baÅŸlatan Ä°MKB'nin bu konuda daha çok yol alması gerektiÄŸini vurgulayarak, ''2001'den 2011 sonuna kadar borsaya kote olan ÅŸirketlerin neredeyse yüzde 50'si bu seferberlik ile geldi'' dedi.
