Avrupa’da piyasalar haftaya kötü baÅŸladı. Borsalar kırmızı açıldı. Parite 1.25’e geriledi. Buna karşılık Suriye krizine raÄŸmen Türkiye etkilenmedi. Borsa daha az düÅŸtü. Sepet kur 2.05 TL’nin, gösterge faiz yüzde 8,9’un altında seyretti.

Türkiye’nin çevresinden olumlu ayrışması özellikle Ä°MKB’de belirginleÅŸiyor. The Economist arka sayfasında 44 borsayı karşılaÅŸtırıyor. Ä°MKB yılbaşından bu yana dolar bazında yüzde 22 arttı. Listenin en yüksek getirisidir.

Daha ilginç bir ayrışmaya dikkat çekelim. Piyasa analistleri karamsar raporlar yazıyor. Derecelendirme kuruluÅŸları kredi notunu düÅŸük tutuyor. Ama piyasa oyuncuları aldırmıyor. TL varlıklar satın almayı sürdürüyor. Yani Türkiye’ye güveniyor.

Daron AcemoÄŸlu’nun Ankara’da yaptığı konuÅŸmaya internetten ulaşılıyor (www.tepav.org). James Robinson’la birlikte yazdığı “Bazı Milletler Neden BaÅŸarısız Olur?” kitabından söz etmiÅŸtim. Aynı baÅŸlığı taşıyor.

Satınalma gücü paritesi

Üretkenlik ve refah düzeyini baÅŸka ülkelerle karşılaÅŸtırmanın zorluklarına arada sırada deÄŸiniyorum. ÖrneÄŸin cari döviz kuru ile kiÅŸi başına gelir anlamlı deÄŸildir. Döviz kurunu bir sepet üzerinden hesaplayan satınalma gücü paritesi (SGP) daha gerçekçidir.

Genellikle Dünya Bankası‘nı tercih ediyorum. Tüm ülkeleri kapsıyor. Ama 2011 daha yayınlanmadı. Yakın geçmiÅŸte TÜÄ°K de devreye girdi. Eurostat’la birlikte 37 Avrupa ülkesi için SGP endekslerini hesaplıyor. 2011 yeni açıklandı.

Üretim (GSYH) ve gerçek tüketim için “kiÅŸi başına hacim endeksi” ayrı ayrı veriliyor. Üretim endeksi 1995’e kadar gidiyor. AB ortalaması (ÅŸimdi 27 üye) 100 alınıyor. Her ülkenin ortalamanın neresinde olduÄŸu hesaplanıyor.

Son dönemde euro ortalaması da (17 ülke) eklendi. 2011’i kriz öncesi ile (2008) karşılaÅŸtırıyorum. Türkiye’nin AB-27, euro bölgesi ve Yunanistan’a kıyasla üretim düzeyini gösteriyorum. Dikkat: Nispi üretkenlik ölçülüyor.

AB’nin neresindeyiz?

Tabloyu okuyalım. Türkiye’de kiÅŸi başına üretim 2008’de AB’nin yüzde 47’si iken 2008’de yüzde 52’ye çıktı. Üç yılda 5 puan artış demektir. Türkiye AB’den hızlı büyüdüÄŸü için kiÅŸi başına üretimi AB’ye yaklaÅŸtı. Yunanistan ise irtifa kaybetti.

Euro bölgesi 100 alınınca Türkiye’nin kriz sonrası baÅŸarısı daha belirgin hale geliyor. Üretim artışı 6 puana (43’ten 49) yükseliyor. Ancak, hâlâ Türkiye’nin kiÅŸi başına üretimin euro bölgesinin yarısına ulaÅŸamadığı görülüyor.

Ya Yunanistan? KomÅŸunun sıkıntısı tabloya yansıyor. Türkiye büyürken Yunanistan küçülünce artış 13 puana (51’den 64’e) çıkıyor. Üç yılda Yunanistan’la üretkenlik farkı yüzde 95’ten yüzde 57’ye iniyor.

TÜÄ°K kiÅŸi başına milli gelir dışında gerçek tüketim hacmi ve çeÅŸitli fiyat endekslerini yayınlıyor. Ä°lginç bilgiler var. Belki bir baÅŸka yazıda bakarız.
Vatan