Ä°spanya kamu borcu ve bütçe açıklarının büyüklüÄŸü nedeniyle sorun yaÅŸamıyordu. Yunanistan'a ise hiç benzemiyordu.

Ä°spanya'da sorun konut sektörü ve kredi balonu idi ve bu nedenle de bankaların batması idi. Bu açıdan sorunları Ä°rlanda ve ABD'deki gibi konut ve bankacılık sektörü sorunları olmuÅŸtu. Ä°spanya'da konut kredisinin büyük kısmını veren ve Caja denen tasarruf kurumları konut balonunun patlaması nedeniyle devrilirken kamunun banka sermaye sorunlarını kısmen finanse etmesi ve bankaları devir alması gündeme gelmiÅŸti. Kaldı ki Ä°spanya iki yıldır kemer sıkmakta idi ve 2012 bütçe açığı yüzde 5.3 düzeyinde olacak, 2013 yılında da yüzde 3 bütçe açığı limitine uyacak durumda. Bu nedenle sonunda Ä°spanya 100 milyar euroluk yardım paketine razı oldu ve ek kemer sıkma ÅŸartları da uygulanmayacak. Zaten iÅŸsizliÄŸin yüzde 25 ve genç nüfus iÅŸsizliÄŸinin de yüzde 55 düzeyine tırmandığı ve yüzde 2 daralma beklenen bir ülkede sıkılacak kemer de pek kalmamıştı.

Türkiye vatandaÅŸları buradan bir ders çıkarmak zorunda. Biz 2001 krizini erkenden, global dengeler bozulmadan yaÅŸadığımız için, ne kadar dua etsek azdır. 2001 sonrasında da DerviÅŸ döneminde ve sonra da tek parti döneminde, bankaları ve kamu borç ve bütçe sorunlarının erkenden tamir etmekle ekonomik ve finansal sorunlara ne kadar doÄŸru yaklaÅŸtığımızı vatandaÅŸların görmesi gerek. IMF'den alınan kredilerin de bu baÅŸarımıza ne kadar çok katkı yaptığı da anlaşılmak zorunda. Kamu maliyesinde ve borçta hızlı düzelme saÄŸlamamız ve vatandaÅŸların da yüksek KDV ve ÖTV gibi vergileri gık demeden ödeyip alınan tedbirleri desteklemesinin saÄŸladıkları da iyi anlaşılmalı. 2009 yılında dış talep çöküÅŸü sonrası, 2010 ve 2011 yıllarında iç talep kökenli çok hızlı büyüme noktasında cari denge açığı ve kredi balonu oluÅŸunca da, 2010 sonunda fren çekmemiz, kredileri kısmaya uÄŸraÅŸmamız, para politikasında ise son derece sıkı bir yaklaşımla global krizin etkilerini sınırlamak ve bunu saÄŸlamak için de cari dengeye büyümeyi yavaÅŸlatarak ve kredi balonunun söndürerek küçültme operasyonuyla yaklaÅŸmamızın da, ne kadar isabetli olduÄŸu anlaşılmalı.

Dün ilan edilen cari denge nisan ayı sayıları cari dengenin ayda ortalama 1.5-2.0 milyar dolar arasında daraldığını gösteriyor. Bu dört aylık mini trend 12 ay devam ederse, ayda 1.5 milyar dolar daralma toplam 18 milyar dolar cari denge küçültür. EÄŸer ortalama aylık daralma 2 milyar dolar olsa idi bu da 12 ayda 24 milyar dolar daralma demektir. 2011 yılı sonunda cari denge açığımızın 77 milyar dolar ve GSYÄ°H oranı olarak yüzde 10 kadar olduÄŸu düÅŸünülürse ve GSYÄ°H da 2012 için 800 milyar dolar ÅŸeklinde yuvarlak hesaplanırsa, ortalama 20 milyar doları aÅŸan bir cari denge daralması cari denge GSMH oranını kabaca yüzde 10 deÄŸerinden yüzde altı deÄŸerine, yani yönetilebilir bir düzeye iter.
Bir de büyümenin düÅŸmesi ve Avrupa sorunları düÅŸünceye dahil edilirse cari denge açığının yönetilebilir bir düzeye, yüzde 6-7 oranına ineceÄŸi kabulü yapılabilir.

Önümüzdeki iki gün cari denge açığı konusuna daha da yakından bakacağız.

AkÅŸam