|
|
Ülkemizde 1991 yılında seçim ortamında verilen vaadlerle seçim sonrasında emeklilik sisteminde mevcut üç parametreden (kadın/erkek için 20/25 yıl çalışmış olmak, 50/55 yaşında olmak ve en az 5 bin iÅŸ günü prim ödemiÅŸ olmak) yaÅŸ limiti kaldırılmış ve erken emekliliÄŸe izin verilmiÅŸti. Güya istihdam yaratılacaktı. Bu önlemin faturası ülkemizde bugün ortalama emeklinin 46 yaşında olması oldu. 15 yaşındaki hayat beklentisinin ise 77 yılı aÅŸmakta olduÄŸu ortamda kabaca 30 yıl emeklilik ortaya çıkıp, büyük bir kuÅŸaklar arası haksızlık ile erken emeklilerin faturası genç çalışanlara yüklenmeye baÅŸlanmıştı. Daha sonraki yıllarda da 1999 yılından baÅŸlayarak emeklilik sistemi reformu sol görüÅŸ tarafından yıllarca frenlendi. Anayasa üzerinden tartışmalarla engellenen sosyal güvenlik sistemi reformu ülkeye yüzlerce milyar dolarlık delik açtı. Ä°lk yaÅŸ sınırı indiriminden yirmi yıl geçti ve ülkemizde bugün hala GSYÄ°H oranı olarak yüzde 4-5 arasında, 35-40 milyar dolar yıllık sosyal güvenlik sistemi açığı mevcut ve bu açık daha en az 30-40 yıl daha devam edecek. Bütçe denktir dediÄŸiniz zaman peÅŸinen 35-40 milyar doları bulduktan ve ödedikten sonra bütçe denkleÅŸebiliyor. Bu ileride, genç çalışanları soymak demektir. Sosyal güvenlik sistemi reformları oyuncak deÄŸildir. Ama siyasiler bunu anlamaz. Åžimdi gelelim Avrupa'ya. Sarkozy berbat bir siyasetçi idi. Ancak bana sorarsanız yaptığı bir tek olumlu ÅŸey vardı. 2010 yılında Fransa'da emeklilik yaşını 60 yaÅŸtan 62 yaşına yükseltmiÅŸti. Sarkozy'nin yaptığı tek olumlu iÅŸ olan emeklilik yaşını 62 yaÅŸa çıkartmak ise 2018 yılında Fransa'nın sosyal güvenlik sistemi açığını sıfırlayacaktı. Hollande'ın bugün sendikalar tarafından alkışlanan yaÅŸ indirimi büyük olasılıkla ilerdeki yıllarda vergilerin yükseltilmesi ve ek iÅŸsizlik ile sonuçlanacak . Hollanda ve Ä°ngiltere gibi ülkelerde mevcut olan, çalışanlar ve ÅŸirketler tarafından fonlanan 'defined benefit' denen türden emeklilik sigortasında ise reel faizlerin düÅŸmüÅŸ olması büyük sorun yaratıyor. Åžirketlerin emeklilik fonları ile ilgili nakit açığı yüzde 13 civarında. DiÄŸer taraftan Avrupa'da birçok ülkelde bireylerin emeklilik durumunun zorlaÅŸacağı trendler oluÅŸuyor. Hele zorunlu veya kısmen çalışanlar tarafından ödenen 'defined contribution' türü bireysel emeklilik fonları gündeme geldikçe, düÅŸen finansal getiri sorunu, birikimleri yemeye baÅŸlıyor. Bu da ülkelerin tasarruf eÄŸilimini düÅŸürüyor. Sonuçta ÅŸu anda Avrupa'da pek konuÅŸulmayan ve patlamaya hazır kenarda duran bir bomba mevcut. AÅŸağıda çeÅŸitli Avrupa ülkelerinin kamusal emeklilik fonu borçlarının toplamı tablo halinde veriliyor. Bu fonlar klasik kamu borç tablolarında gözükmüyor. AkÅŸam
Ancak Sarkozy yerine iÅŸ başına gelen Hollande geçtiÄŸimiz hafta emeklilik yaşını yeniden 62'den 60 yaşına düÅŸürecek bir kanunu gündeme getirdi. Böylece 18- 19 yaşında iÅŸe giren bir genç, 41 yıl çalıştıktan 60 yaşında emekli olabilecekti. Uluslararası medyaya göre bu adım Fransa'nın gelecek yılki bütçesine 1 milyar euro ek delik açacak ve bu 2017'de yıllık 3 milyar euroya yükselecekti.
Bu yeni kanun çerçevesinde de Fransa'da emeklilik süresi ortalama 20 yıla bile çıkabilecek.
Ä°sveç, Danimarka ve Polonya gibi ülkeler devletin emeklilik açıklarını kapatması için her yıl kamusal bir fona ödeme yapıyorlar. YaÅŸlanan nüfus. krizde büyüme ve reel faiz düÅŸtükçe de, devletin emeklilik fonu açığı daha da artıyor.