Üretim-harcama dengesizliÄŸinin nedenlerine yönelik yazılara ara veriyorum. YumuÅŸak iniÅŸ, dış açık ve döviz kuru açısından çok önemli olduÄŸunu söyledim. Geri döneceÄŸim.

Yarın ÅŸubat dış ticaret verileri yayınlanıyor. Dış açığın arzulanan hızda düzelip düzelmediÄŸini göreceÄŸiz. Piyasa 5.5 milyar dolar dış ticaret açığı bekliyor. Makul duruyor. Geçen yıl 7.5 milyar dolardı. Mart sonrasında düzelme hızlanır.

Sanayi dışı kesimler için güven endeksleri mart sonuçları TÜÄ°K tarafından açıklandı. Hizmetler, perakende ticaret ve inÅŸaatta güven aralıkta dibe vurmuÅŸtu. Yılbaşında baÅŸlayan yükseliÅŸ sürüyor. YumuÅŸak iniÅŸ senaryosu için iyi haberdir.

Hafta başında son çeyrek büyüme açıklanıyor. Piyasanın tahmini yüzde 6,3; böylece 2011 büyümesi yüzde 8,4’e ulaşıyor. Biraz daha yüksek çıkabilir. 2012 için beklenen yüzde 2,6 ise son IMF tahmini ile (yüzde 2,3) uyumludur.

Yeni para politikası

Sanırım sağır sultan bile duydu. Merkez Bankası’nın 2010 sonunda devreye soktuÄŸu yeni para politikası bileÅŸimi mali piyasaları çok tedirgin etti. Uygulamalar çok sert eleÅŸtirildi. Uzun uzun neden baÅŸarısızlığa mahkzm olduÄŸu anlatıldı.

Hatta doÄŸrudan yöneticiler hedef alındı. Ağır suçlamalar yapıldı: enflasyonla mücadele ikinci plana atıldı, bağımsızlıktan taviz verildi, hükümetin dümen suyuna girildi vs. Olmadık felaket senaryoları yazıldı.

Ä°lk günlerde ben de tartışmaya katıldım. Makro dengesizlerin ayrıntısına girdim. DeÄŸiÅŸen iç ve dış koÅŸullarda eski yaklaşımın geçersizliÄŸini gösterdim. Ä°ntizamlı düzeltmenin yol haritasını çıkardım. Yeni politikayı bu baÄŸlamda destekledim.

Ama bir süre sonra aynı analizleri tekrarlamaktan sıkıldım. Duvara konuÅŸma duygusuna kapıldım. Kervan zaten yürüyordu. Kenardan izledim. Gerilla tarzı küçük çakmaları sevdim. Politikaya desteÄŸimi öyle sürdürdüm.

Optik yanılgı para politikasına (ve Türkiye’ye) özgü deÄŸildir. YerleÅŸik çıkarları ve ideolojik saplantıları yansıtır. Cehaletle birleÅŸir. OluÅŸan garip zihniyet kokteyli ÅŸaşırtıcı koalisyonları besler. Sol (?) muhalefetin mali piyasa ile son ittifakı iyi örnektir.

Ana eksenler doÄŸrudur

Bir: Enflasyon hedeflemesi iflas etti. “Mali piyasa etkindir” varsayımına dayanıyordu. Küresel kriz tersini kanıtladı. Para politikası faizin ötesine taÅŸtı. Kredilerin (ve döviz kurunun) doÄŸrudan kontrolü geri döndü.

Ä°ki: Enflasyonun nihai nedeni bütçe açığıdır. Kısa dönemde iliÅŸki çok karmaşıktır. AritmetiÄŸi tatsızdır. Ama bir kuralı evrenseldir: Bütçe disiplini enflasyonda kalıcı artışa izin vermez. Nitekim tarihte örneÄŸi yoktur.

Üç: Makro dengesizliÄŸi büyüme sürerken düzeltmek gerekir. Ekonominin büyüme dinamiÄŸini kırmak çok tehlikelidir. Vahim kısır döngüleri tetikler. Topluma gereksiz yere ağır maliyetler yükler.

Dört: Döviz kuru kritiktir. Reel ekonomide fiyat kraldır. Tüm davranışları belirler. Miktarları dengeye getirir. ÖrneÄŸin dış açık (miktar dengesizliÄŸi) aşırı deÄŸerli kurun (yanlış fiyat) sonucudur. Yani döviz kuru mali piyasa kaprislerine teslim edilemez.