Fed 12 Eylül’deki toplantıda parasal geniÅŸlemeyi açıklar mı? Bence ihtimal halen daha yüzde 50’nin altında. Bir yandan ABD’de baÅŸkanlık seçimi var, Fed, ‘siyasi davranıyor’ damgası yemek istemeyecektir. DiÄŸer yandan da bu yıl sonunda ABD’deki vergi istisnalarının sona ereceÄŸi ve ABD Hükümeti’nin borç limitine geleceÄŸi finansal uçurum meselesi var. Fed, bu konudaki sıkıntının ne gibi sonuçlar doÄŸuracağını görmeden geniÅŸlemeye gitmez.

12 Eylül küresel piyasalar açısından kritik bir gün olacak. 12 Eylül 1980’deki askeri darbeden söz etmiyorum, piyasaları hiç mi hiç ilgilendirmiyor ‘tarih’. 12 Eylül ÇarÅŸamba günü Fed’in iki günlük toplantısının ilk günü-ki önemli kararlar bu ilk günün sonunda açıklanıyor- ikinci gün ‘kendi kendilerine’ çalışıyorlar. ECB’nin (European Central Bank-Avrupa Merkez Bankası) geçtiÄŸimiz hafta; Almanya’ya raÄŸmen; açıkladığı tahvil programı ile sorunlu ülke tahvillerini ‘baÅŸtan anlaşılmış bir program’ dahilinde alacağı haberi piyasaları rahatlattı. Ancak AB’nin “ağır abisi” Almanya’nın bu programı desteklemiyor olması, tahvil alımlarıyla verilecek likiditenin yeniden geri çekilecek olması gözlerin yeniden Fed’e çevrilmesine neden oldu.

Ä°spanyol tahvil getirileri geçtiÄŸimiz haftayı rekor düÅŸüÅŸlerle kapattı. Hafta içinde 6.90 seviyelerine kadar iÅŸlem gören 10 yıllık Ä°spanyol devlet tahvilleri, ECB’nin açıklamasından sonra; daha henüz ECB tek kuruÅŸluk kağıt dahi almadan, “Nasılsa ECB’ye satarız (!)” diye düÅŸünen piyasa katılımcıları sayesinde; 5.63 seviyelerine kadar geriledi ve haftayı da bu seviyeden kapattı. Bir çok borsa yeni yüksekler görürken euro da dolar karşısında 1.2820’lere kadar yükseldi.

Fed düÅŸük faiz mesajı verecek

Bu hareketlerin ardında ECB’nin yeni programı kadar piyasaların halen daha Fed’den yeni bir parasal geniÅŸleme; III.BPP (Bedava Para Paketi) beklentisi yatıyor. Cuma günü açıklanan ABD iÅŸsizlik verileri de bu olasılığı güçlendirmiÅŸ görünüyor. AÄŸustos Ayında 125 bin kiÅŸi artması beklenen tarım dışı istihdam rakamı 96 bin kiÅŸi artarken, 163 bin kiÅŸi arttığı açıklanan Temmuz ayı rakamı da 22 kiÅŸi aÅŸağı yönde revize edilmiÅŸ. Her ne kadar iÅŸ aramaktan vaz geçenler yüzünden iÅŸsizlik oranı 8.3’ten 8.1’e gerilese de piyasa katılımcıları beklentilerden düÅŸük gelen yeni istihdam rakamlarının Fed’in yeni bir BPP’ye gitmesi ihtimalini azaltsa da piyasaların bu konudaki beklentisi hayli yüksek.

Piyasalar nasılsa alıştı “istediklerinin verilmesine”; daha doÄŸrusu gerekse de gerekmese de istemeye... Nasılsa siyasiler iÅŸi, merkez bankalarına ‘devretti’ ve onlarda eninde sonunda piyasalara istediÄŸini veriyor, piyasalar da istemeye devam ediyor. Peki Fed III. BPP’yi yapar mı? Bence ihtimal halen daha yüzde 50’nin altında. Bir yandan ABD’de baÅŸkanlık seçimi var, Fed ‘siyasi davranıyor’ damgası yemek istemeyecektir, diÄŸer yandan da bu yıl sonunda ABD’deki vergi istisnalarının sona ereceÄŸi ve ABD Hükümeti’nin borç limitine geleceÄŸi “finansal uçurum-financial cliff” meselesi var. Piyasaların aksine; Fed’in bu konudaki sıkıntının ne gibi sonuçlar doÄŸuracağını görmeden böylesi bir geniÅŸlemeye gideceÄŸini beklemiyorum. Bu toplantıdan benim beklentim ‘düÅŸük faiz ortamının 2015’in ilk yarısına kadar uzatılması’. Konut kredilerine dayalı tahvillerin alımına yönelik III.BPP’nin ise Aralık ayı ve sonrasında gelmesi, eÄŸer gelecek olur ise... Bu arada belirtmekte fayda var: EÄŸer Fed III.BPP’yi devreye sokacaksa, düÅŸük faiz ortamının 2015’e kadar uzatılacağı mesajını da aynı zamanda vermesi yerinde olur. Böylelikle piyasalara bir “paket” halinde “müdahale” etmiÅŸ olacak ki etkisi daha fazla olur!

Alman Anayasa Mahkemesi’nin kritik kararı

12 Eylül’ün bir baÅŸka önemi de 8 yargıçtan oluÅŸan Alman Anayasa Mahkemesi’nin (AAM) ESM’ye (European Stability Mechanism-Avrupa Ä°stikrar Mekanizması) Almanya’nın desteklemesine yasaların engel olup olmadığı konusunda karar vereceÄŸi gün olması. Mahkemenin; o güne kadar Alman Merkez Bankası Bundesbank’ın BaÅŸkanı Jens Weidman istifa etmemiÅŸse; olumsuz bir karar vermesi beklenmiyor. Aksi bir karar piyasaları ciddi bir ÅŸekilde gerecektir. Bir yandan euronun dağılması tartışılacak, diÄŸer yandan da baÅŸta Yunanistan olmak üzer, Ä°spanya ve Ä°talya’nın ‘gerektiÄŸinde’ nasıl kurtarılacağı sorusununu cevabı belirsizleÅŸecek. Åžimdilik piyasalar da bir “ret” kararını fiyatlamıyor.

Ancak AAM’nin bundan böyle “meclisin onayı” ya da “yardım/kurtarma miktarının belli ölçeklere baÄŸlanması” gibi bazı ÅŸartlar getirmesi olasılığından da söz ediliyor. Bu durumda piyasanın ilk tepkisinin ne olacağını kestirmek zor. Åžartlı da olsa mahkemenin kapıyı kapatmıyor olması piyasalarca her halükarda “olumlu” yorumlanacaktır. Bir sonraki seferde mahkemenin koyduÄŸu “baraja” toslayana kadar! ‘O zaman gelsin düÅŸünürüz’ denecektir!

Haa bir de 12 Eylül’de Hollanda’da genel seçimler var. Avrupa’daki ‘havayı’ en iyi yansıtan seçimlerden bir olan Hollanda seçimlerine “kurtarma ve AB’ye devam” yanlıları mı yoksa “diÄŸerlerinden bize ne, biz önce kendimizi kurtaralım” diyenler mi öne çıkacak? 2005’te ortak Avrupa Anayasası’na hayır oyu veren Hollandalılar tüm projeyi çöpe göndermiÅŸlerdi. Güney’i daha fazla finanse etmeyeceÄŸiz diyen Geert Wilders ile AB’nin devamını savunan ÅŸu andaki baÅŸbakan Mark Rutte’nin baÅŸabaÅŸ götürdüÄŸü seçimlerden kimin galip çıkacağı, Almanya’nın en yakın müttefikinin bundan sonra hangi yolu izleyeceÄŸinin netleÅŸmesi açısından önemli olacak.

Yazının başılığında da dediÄŸim gibi 12 Eylül ÇarÅŸamba günü hem piyasalar hem de küresel ekonomi için önemli bir gün olacak!

Batıdaki bunca olaya bir de Irak’ın Türkiye’de yaÅŸayan CumhurbaÅŸkanı yardımcısı Tarık El HaÅŸimi’ye idam cezası vermesi gibi yakın coÄŸrafyasındaki gerilimi eklemekte fayda var!



Borsa ve euro ne olur?

Tüm bunların ışığında piyasalarda bu hafta neler olabilir? Tahmin yapmanın en güç olduÄŸu haftalardan birindeyiz. AAM kararı ihtimaldir ki Fed’in açıklamalarından önce netleÅŸecek. Haftanın ilk yarısında AAM’nin kararına kadar piyasaların yatay/hafif yukarı eÄŸilimi devam edecektir. AAM’den olumsuz bir haberde; yani ESM’ye destek anayasaya aykırı bulunursa; piyasalarda çöküÅŸ olmasa da oldukça ciddi bir geri çekilme, düÅŸüÅŸ yaÅŸanacaktır.

AAM’nin olumsuz bir karar vermediÄŸi ve Fed’in de III.BPP’ye “yol verdiÄŸi” bir durumda piyasalarda yeni yüksekler görülecektir.

67.937’de kapanan Ä°MKB 100’de 69.000 (düz), 1.437 (haftanın en yükseÄŸinde) kapanan S&P’de 1.485 ve euroda da 1.2840 ve ardından da 1.2925 olasılıkları artacaktır!

AAM’nin olumsuz bir karar vermediÄŸi, ancak Fed’in de III.BPP’ye yeÅŸil ışık yakmadığı bir ortamda ise haftanın ikinci yarısından itibaren düÅŸüÅŸ yönlü bir seyir görme ihtimalimiz artacaktır. Yeni seviyelerin neler olabileceÄŸi, ÇarÅŸamba günü öncesindeki zirvelere göre netleÅŸecek. Gösterge olması aşısından euro/dolar paritesinde 1.2620’nin altına inilip inilmediÄŸi önemli olacaktır.

Not:

12 Eylül’ün benim açımdan bir önemi daha var: Genel Yayın Yönetmeni olduÄŸum Fortune Türkiye dergisi olarak 5.yılında ilk kez Fortune 500 listesine giren ÅŸirketlerin yöneticileri ve basın ile bir araya geleceÄŸimiz, “Küresel ve Bölgesel geliÅŸmeler ışığında Türkiye sürdürülebilir büyümeyi nasıl yakalar?” sorusuna yanıt arayacağımız bir panelin de yer aldığı bir gala gecesi düzenleniyor. BaÅŸarılı ve keyifli geçeceÄŸine eminim.