On iki aylık toplamda da kasım ayında baÅŸlayan düÅŸüÅŸ sonrası yıllık açık 63.5 milyar dolar seviyesine kadar gerilemiÅŸ durumda. Bu toplam geçen ekim ayında 78.6 milyar dolara ulaÅŸarak rekor kırmıştı. Sekiz aylık dönemde yaklaşık 15 milyar dolarlık bir toparlanma var. Bu da kuÅŸkusuz olumlu bir geliÅŸme. Ekonomik aktvitedeki temponun yılın ikinci yarısında bir zıplama yapmayacağı düÅŸünülürse cari açıktaki toparlanmanın daha da devam edeceÄŸini söyleyebiliriz. Bu da her zaman risk kategorisinde ilk sırayı alan cari açığın artık risk unsuru olmaktan çıkması anlamına geliyor.

Ödemeler dengesi verilerinin detaylarında cari açıktaki düzelmenin büyük oranda ihracat kaynaklı olduÄŸunu görüyoruz. Ä°thalat kabaca yatay bir seyir izliyor. Buna karşılık ihracattaki artış cari açıkta ciddi bir düzelme saÄŸlıyor. Yılın ilk yarısında ithalat toplam 113.4 milyar dolar olmuÅŸ. Bu toplam geçen yılın ilk yarısına göre yüzde 2 civarında bir azalmaya karşılık geliyor. Buna karşılık 79 milyar dolara ulaÅŸan altı aylık ihracat geçen yıla göre yüzde 15 oranında artmış durumda.

Ä°thalatın sabit rakamlarda kalmasının gerisinde hem ekonomik aktivitedeki zayıf temponun hem de uluslararası petrol ve enerji fiyatlarında görülen düÅŸük seviyelerin etkisi var. Ancak enerji unsurları hariç tutulduÄŸunda da cari açıkta ciddi bir toparlanma olduÄŸunu, hatta haziran ayında enerji dışı kalemlerde küçük de olsa bir fazlanın kaydedildiÄŸini söylememiz gerekiyor. Aynı zamanda döviz kurlarının da bu yıl kabaca yatay bir seyir izlediÄŸini hatırlatalım.

Finansman tarafında ise en büyük kalemi yine bankacılık ve özel sektör borçlanmaları ile kısa vadeli portföy yatırımları oluÅŸturuyor. Haziran ayındaki 4.3 milyar dolarlık açığa karşılık bankacılık ve özel sektör borçlanmaları kanalıyla yapılan finansman 3.4 milyar dolara ulaÅŸmış. Portföy yatırımlarında görülen net giriÅŸ ise 3.7 milyar dolar. Haziran ayında doÄŸrudan yatırım kaleminde de 2 milyara yakın net finansman giriÅŸinin olması finansman kalitesini de artırıyor. Dolayısıyla toplam finansman cari açığın iki katını aÅŸarak 9.3 milyar dolara ulaÅŸmış. Net hata ve noksan kaleminde ise üç aydır net çıkış gözleniyor. Haziran ayındaki 0.6 milyar dolarlık çıkışla birlikte son üç ayda net hata ve noksan kalemi 3 milyarın üzerinde çıkışa iÅŸaret ediyor. Finansmandaki artışın sonucunda Merkez Bankası resmi rezervleri de haziran ayında 4.4 milyar dolar artmış. Ä°lk altı ay itibarıyla da 31.1 milyar dolarlık cari açığa karşılık resmi rezervler 6.3 milyar dolar artmış.

Son olarak, doÄŸrudan yatırım kaleminde görülen artış trendinin altını çizmemiz gerekiyor. On iki aylık toplamda doÄŸrudan yatırım giriÅŸleri 17.3 milyar dolara ulaÅŸmış durumda. Net olarak da 13.7 milyar dolarlık yatırım giriÅŸi var. Cari açığın milyar dolar ve GSYH oranı olarak özetlendiÄŸi aÅŸağıdaki grafikte doÄŸrudan yatırımlarda görülen artış trendi de net olarak görülebiliyor.

AkÅŸam