Dünya borsaları mutlu bir haftayı geride bıraktı. YükseliÅŸ eÄŸilimi Cuma biraz gevÅŸedi. Euro Bölgesi’nde moraller düzeliyor. Nitekim parite tekrar 1.32’ye yaklaÅŸtı. IMKB’nin de keyfi yerinde ama döviz sepeti 2.08 TL’nin üzerine çıktı.

Merkez Bankası ve TÜÄ°K’in müÅŸterek hesapladıkları tüketici güven endeksi Åžubat sonuçları açıklandı. Ekim’deki sert düÅŸüÅŸten sonra tüketici güveni dört aydır yükseliyor. Vatandaşın harcama kararlılığı sürüyor. Büyüme için iyi haberdir.

Aralık istihdam ve iÅŸsizlik verileri TÜÄ°K tarafından yayınlandı. Sürpiz beklemediÄŸimi yazmıştım. Geçen yıla kıyasla istihdamda 1 milyon artış var. Tümü tarım dışı sektörlerde; sanayi istihdamı da artıyor.

Bu da iÅŸsizlik oranını düÅŸürüyor. Geçen yılın 1.6 puan altına, yüzde 9.8’e geriledi. Mevsim etkisi arındırılmış iÅŸsizlik oranı da dört aydır yüzde 9.3 düzeyinde yatay seyrediyor. Ä°stihdam sayıları tüketicinin artan güvenini de açıklıyor.

Åžubat bütçesi

Maliye bakanlığı Åžubat bütçe gerçekleÅŸmesini açıkladı. Hazine nakit dengesi beni tedirgin etmiÅŸti. Bizim neslin ezeli ve ebedi korkusu hemen depreÅŸti: acaba mali disiplin bozuluyor mu?

ManÅŸet büyüklüklerle baÅŸlayalım. Ä°ki aylık bütçe açığı 0.9 milyar TL; geçen yıl 2 milyar TL fazla vermiÅŸti. Yani bütçe dengesi 3 milyar TL bozulmuÅŸ. Halbuki faiz-dışı fazlada 1 milyar TL artış var. Ne olmuÅŸ? Geri planda 4 milyar TL artan faizler yatıyor. Sorun deÄŸil çünkü geçici bir durum.

Ayrıntılara dönelim. Bütçe disiplininin gösterge iki önemli göstergesi vardır: vergi gelirinde ve faiz-dışı harcamada geçen yıla göre artış oranları. Ä°ki ayda ilki yüzde 13.1, ikincisi yüzde 17.8 artıyor. Hayra alamet deÄŸildir.

Faiz-dışı harcamanın içine giriyoruz. En büyük iki kalem, personel giderleri ve cari transferler yüzde 15’in üzerinde, yani gelirden hızlı artıyor (sırası ile yüzde 15.4 ve 15.2). Sanırım tedirginliÄŸimin nedenini anladınız.

Tek gözlemden genellemek yanlıştır. Veriler aydan aya kayabilir. Ancak maliye politikası Türkiye ekonomisinin temel istikrar çapasıdır. Bütçeyi pertavsız altına alıyorum.

Yoksulluk çalışması

Yoksulluk araÅŸtırması 2010 sonuçları TÜÄ°K tarafından açıklandı. 2002’den bu yana fert yoksulluk oranlarını kapsıyor.

Günlük harcamanın dolarla iki tabanı var: 2.15 ve 4.30. Satınalma gücü paritesine göre $=TL alınıyor. 2010 fiyatları ile yıllık kiÅŸi başına yoksulluk sınırı, sırası ile, 777 TL ve 1554 TL oluyor. Dört kiÅŸilik aile için, aynı sıra ile, 3108 TL ve 6215 TL ediyor.

2010’da nüfusun yüzde 0.2’si ilk sınırın altında kalıyor: 157 bin kiÅŸi eder. Yüzde 3.7 ise ikinci sınıra takılıyor: 2.7 milyon kiÅŸi anlamına geliyor. 2002’de bu oranlar yüzde 3 ve yüzde 30’du. Yani bu dönemde yoksul sayısı çok ciddi düÅŸüyor.

Ancak, kır-kent farkı derinleÅŸiyor. 2010 için kentde oranlar yüzde 0.04 (onbinde 4) ve yüzde 1 çıkıyor. Halbuki kırsal bölgede yüzde 0.6 ve yüzde 9.6 hesaplanıyor. Bir: yoksullar kırsal kesimde yaşıyor. Ä°ki: kırsal kesimde yoksulluk çok yavaÅŸ geriliyor.