BaÅŸbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın yaptırdığı araÅŸtırma sonucunda verdiÄŸi bilgiye göre, bu ülkede iÅŸçilerin ancak yüzde 8'i kıdem tazminatını alabiliyor. Ä°ÅŸte bu nedenle tartışmaya açılan yeni kıdem tazminatı fonu yasa tasarısının TBMM tatilinin hemen ardından yasalaÅŸtırılması düÅŸünülüyor.
Önceki gün birikmiÅŸ kıdem tazminatlarının yaklaşık 216 milyar lira tuttuÄŸunu ve bu tutarın kamu maliyesinin üzerine kesinlikle yıkılmaması gerektiÄŸini yazmıştık. Bu yazımız üzerine orta ve küçük iÅŸletme sahibi bazı iÅŸverenler kıdem tazminatına çözüm getirilmesi gereÄŸi üzerinde duran elektronik mektuplar gönderdiler. Bu mektuplardan ikisi aÅŸağıda. Birincisi ÅŸöyle diyor:

"Biz iÅŸçisini düÅŸünen, mühendislik, dizayn, üretim yapan, 2 yılda bir iÅŸçi deÄŸiÅŸtirmeyen (kıdem tazminatı by-pass'ı yapmayan), maaÅŸları tam gösteren, kanuna kurala uyan 250+ iÅŸçili bir iÅŸletmeyiz. Ayrıca tüm meslek odaları baskılarıyla kanunlaÅŸan elektrik mühendisi, avukat, doktor, yüzde 3 oranında sakat çalıştırıyoruz. Mal sattığımız ve rekabet ettiÄŸimiz ülkelerin hiçbirinde bunlar yok. Sonuçta biz hiç kârlı bir iÅŸletme deÄŸiliz ama her yıl bir miktar fon ayırmamıza raÄŸmen iÅŸi bıraksak kıdem tazminatlarını ancak öderiz. Bizim gibiler de kapanırsa iÅŸler sadece bu kanunları bypass edenlere kalacak. Ahlaksızları ve yan sanayisine istediÄŸi fiyatı dikte eden büyükleri bu yasalar hiç etkilemiyor. Ama bu ÅŸartlarda adil olmaya çalışan orta boy iÅŸletmeler rekabette zorlanıyor. Biz iÅŸçimizin üzerinden cebini doldurmak peÅŸinde deÄŸiliz; hepsiyle kiÅŸisel ilgiliyiz ama bize bir çözüm gerek." A.B.Ä°kinci iÅŸveren ise konunun nasıl çözümlenebileceÄŸi üzerine düÅŸüncesini ÅŸöyle belirtiyor:

"2003'te ilk kez bireysel emeklilik (BES) yürürlüÄŸe girdiÄŸinde, bu sistemin kıdem tazminatı ve hatta yaÅŸlılık sigortasının SGK yerine BES sistemine aktarılarak hem para ve sermaye piyasalarının derinleÅŸmesi hem de fonların reel olarak nemalandırılabilmesinin saÄŸlanacağı kanaatindeydim. Bugün de aynı çizgide olan bir kiÅŸi olarak bu tasarıya destek vermekteyim. Ancak, bugüne kadar birikmiÅŸ hakları da yok sayamayız. Bu nedenle her iki tarafın da çıkarlarını korumak suretiyle, örneÄŸin 30.06.2012'ye kadar eski düzenleme çerçevesinde kıdem tazminatı hakkı bulunanlara bu haklarının taksitler halinde ödenmesi saÄŸlanabilir. Gerekli, likiditenin saÄŸlanması için bankalar düÅŸük faizle ve belirli dönem geri ödemesiz kredi vermek için teÅŸvik edilebilir. Böylece finans piyasaları da taşın altına elini sokar. Yani, hem iÅŸçi hem de iÅŸveren bu iÅŸten memnun olabilir. Yoksa iÅŸçi-iÅŸveren iliÅŸkileri, her iki taraf ile devlet iliÅŸkileri gerilebilir. Bir uzlaÅŸma saÄŸlanmalıdır. Bir taraftan iÅŸçinin hakları korunurken diÄŸer yandan da ÅŸirketler likidite krizine sokulmamalıdır." C.Ç.

Ä°ÅŸveren mektupları, ÅŸirketlerin üzerinde angaryaya varan çok fazla yük olduÄŸunu gösteriyor. BaÅŸka ülkelerde olmayan bir kıdem tazminatı yükünün uzlaÅŸarak çözülmesi gerektiÄŸine dikkat çekiliyor.
Ä°ÅŸverenlerin bu görüÅŸlerini sendika cephesinden Hak-Ä°ÅŸ yöneticisi Mustafa Paçal'a sorduk, o da ÅŸunları söylüyor:

"DiÄŸer ülkelerde kıdem tazminatı yok ama o ülkelerde iÅŸçinin ücreti tam olarak gösteriliyor böylece yüksek emekli maaşı alıyorlar. Bir de iÅŸsizlik sigortası diÄŸer ülkelerde çok yaygın iÅŸliyor. Bizdeki gibi çok az sayıda iÅŸçinin kısa süreli yararlandığı bir mekanizma deÄŸil. Dolayısıyla kıdem tazminatı bizde iÅŸçinin iÅŸten çıkarılması halinde tek güvencesi oluyor. Bir de ÅŸimdi yeni yasada kıdem tazminatına esas aylığın 12 güne indirilmesi, iÅŸsizlik sigorta priminin 2 puanının kıdem tazminatı fonuna aktarılması planlanıyor. Böylece hem iÅŸsizlik sigortası fonu zayıflayacak hem de iÅŸçi kıdem tazminatının yarısından fazlasını kaybedecek, buna izin verilmemeli" diyor.

Ve Paçal ekliyor: "Hak-Ä°ÅŸ olarak yaptığımız araÅŸtırmaya göre Türkiye'de iÅŸveren, iÅŸçiyi günde 11 saat çalıştırıyor. Böylece iÅŸe yeni iÅŸçi almıyor. Zaten ülkede iÅŸsizlik oranı da bu nedenle gerilemiyor. Çünkü bizde iÅŸveren hemen 'kendime iki milyon dolara bir villa alayım ve Mercedes otomobile bineyim'in peÅŸinde, iÅŸçinin hakkını düÅŸünen yok" diyor.

Ä°ÅŸte iÅŸverenin ve sendikacının kıdem tazminatıyla ilgili görüÅŸleri böyle. Gerçekten dürüst iÅŸverenin üzerinde hem sermayesini kaybetme riski hem de pek çok angarya türü mali yükler var. Fakat emek olmadan da üretimin olamayacağı açık bir gerçek.

Biz yine tekrar edelim... 216 milyar lira tutan birikmiÅŸ kıdem tazminatlarının ödenmesi kamu maliyesine yeni yük getirilerek çözülmeye kalkılırsa dürüst iÅŸveren üzerindeki angaryalar daha da artacak. Çünkü bu yeni giderleri ödemek için devlet her zamanki gibi yeni mali yükler getirecek. Anlayacağınız kıdem tazminatlarına çözüm kamu maliyesine yeni yük getirilmeden bulunmalı.

Sabah